Мавзу Ona tili va husnixat darslarini bog‘lab o‘tish uslubiyoti

1 2 3 4 5 6

Bog'liq
Ona tili va husnixat darslarini bog‘lab o‘tis~

Yozuv vaqtida partada to‘g‘ri o‘tirish. Avtoruchkadan to‘g‘ri foydalanish. Daftardan to‘g‘ri foydalanish Yozma va bosma harflarning shakli bilan tanishtirish. Yozma shakldagi harflar yordamida bo‘g‘in, so‘z va gap tuzishga o‘rgatish.

Husnixat malakasini shakllantirish uchun birinchi navbatda harflarning shaklini to‘g‘ri tasavvur etishga, bir xil qiyalikda (65 gradus) yozishga, so‘zlarni to‘g‘ri joylashtirishga o‘rgatiladi.
Ikki chiziqli daftardan bir chiziqli daftarga o‘tilganda esa o‘quvchilar oldiga qator vazifalar qo‘yiladi, endi ulardan harflarning balandligini, qiyaligini va harflar orasidagi masofalarni chamalab yozishlari talab etiladi.
Ona tili ta`limi o‘quvchilarning o‘zbek adabiy tili me`yorlari darajasida og‘zaki va yozma nutq malakalarini shakllantirish, imlo va uslubiy jihatdan savodxon qilish, ijobiy va mustaqil fikrlash ko‘nikmalarini rivojlantirish kabi maqsadlarni amalga oshirishni nazarda tutadi.
O‘quvchilarda yozma nutq ko‘nikmasini shakllantirish bir qadar murakkab jarayon bo‘lib, maktab ta`limida muhim jihat hisoblanadi. Yozma nutq quyidagi: savodxonlik, ijodiylik, fikrni aniq bayon eta olish, qisqalik va tushunarlilik kabi asosiy yo‘nalishlar vositasida o‘lchanadi.
Orfografik malaka maxsus nutq malakasidir. To‘g‘ri yozuv- maxsus nutq faoliyati; yozuvning har bir harakati murakkab bo‘lib, uning asosida nutq yotadi. Orfografik malaka nutq faoliyatining komponenti sifatida gapni sintaktik tomondan to‘g‘ri tuzish, so‘zni uslubiy aniq qo‘llashni ham o‘z ichiga oladi.

Orfografik malaka murakkab malaka bo‘lib, uzoq davom etadigan mashqlar jarayonida yaratiladi va so‘zni fonetik tomondan tahlil qilish, uning morfemik tarkibini aniqlash ko‘nikmasi kabilarga asoslanadi.
To‘g‘ri yozuv malakasining shakllanishi uchun o‘quvchidan fikrlash faoliyati talab etiladi. Biror to‘g‘ri yozuv hodisasini o‘zlashtirish uchun yozuv va yodda saqlashgina emas, balki analiz va sintez ham tadbiq etiladi. Bunda Grammatik va orfigrafik hodisalarning o‘xshash va farqli tomonlarini aniqlash uchun taqqoslash usulidan foydalanish hamda so‘z shakllarini ma`lum grammatik yoki grafik guruhlarga ajratish, muayyan sistemaga solish, tushuntirish va isbotlash mashqlaridan foydalanish muhim rol o‘ynaydi.

Graka grekha”grafikos” SO‘zidan olingan bo‘lib, yozuv degan ma`noni bildiradi.
O‘quvchilarda to‘g‘ri yozuv malakasini shakllantirish Grammatik nazariyani va imlo qoidasini o‘zlashtirishga asoslanadi. Imlo qoidalari bir so‘znigina emas, balki umumiylik mavjud bo‘lgan butun so‘zlar guruhining yozilishini tartibga soladi.
Imlo qoidalari ustida ishlash- murakkab jarayon, qoidaning mohiyatini ochish, o‘quvchilarning qoida ifodasini o‘rganib olishlari, qoidani tajribasiga tadbiq etish uning asosiy komponentlari hisoblanadi
Qoida mohiyatini ochish qoida so‘zning qaysi qismini, qaysi so‘z turkumi yoki grammatik shaklni yozishni boshqarishni, bunda qaysi belgilar yetakchi ekanini tushuntirish demakdir.
Yozuv hayot tarsi aql kashfiyotidir. U qadimiydir. Yozuvga husnixatga o‘rgatishda birinchi navbatda, grafik malaka hosil qilinadi. Qo‘l harakat malakasi grafik malakaga sayqal beradi, o‘rganilgan tovushni ”harfga tarjima qiladi, bu esa yozuvga ongli faoliyat tusini beradi” Yozishdan birdan- bir maqsad fikrni yozma ifodalash bo‘lib o‘quvchi uni qancha erta tushunsa unda yozma nutq malakasi shuncha erta shakllanadi.

1 2 3 4 5 6