Mavzu: O’lkamiz tarixini o’rganishda toponimika fanining tutgan o’rni

---

Mavzu:O’lkamiz tarixini o’rganishda toponimika fanining tutgan 

o’rni 

 

 

Mavzu yuzasidan nazorat savollariga javob  yozing. 

 

1.  Toponomik tushunchasi va uni moxiyati nimadan iborat? 

Toponimika  lotincha  tildan  olingan  bo’lib  topos-  joy,    onima-  nom    joy 

nomini  o’rganadigan  fandir.Joy  nomlari  qanday  kelib  chiqqani  haqida  ma’lumot 

beradi. 

 

2.  O`lkashunoslikda toponomikaning roli qanday? 

Toponimika  2  obyektdan  iborat  bo’lib,  makro    va  mikro  toponimlardan 

iborat  bo’lib  tog’lar,  o’rmonlar,  vodiylar  hattoki,  mahallalar,  daralar,  anhorlarni 

o’rganmoqdalar.  O’lkashunoslikda  toponimikaning  o’rni  eng  asosiy  vazifalardan 

biridir. 

 

3.  Xozirgi vaqtda toponomikaning yutuqlari nimalardan iborat? 

Toponimikaning  yutuqlari  joy  nomlarining  so’z  yasalishidanmi    yoki  biror 

etnos nomidanmi  antroponimmi hammasini aniqlab sharhlab bermoqda. 

 

4.  Nomsiz ob`ekt toponim bo`la oladimi? 

O’zi aslida toponimikada joyning  nomini o’rganilishi sababli nomsiz obyekt 

toponim bo’la olmaydi. 

 

5.  Toponomikani o`rganish qanday ahamiyatga ega.  

Muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  Chunki  1917-yildan  boshlab  toponimika 

o’lkashunoslikning asosiy manbalaridan biridir. 

 

6.  YAshash joylarini toponim joylarning nomini ma`nosini bilasizmi? 

Mingbuloq-  ko’p  buloq,    Buxoro(Vixara-  ibodatxona),    Chimkent-  qo’rg’on, 

Shahrisabz- yashil joy,   

 

7.  Toponimik materiallar yigishda qaysi fanlar muhim rol o`ynaydi? 

Etnologiya, antropologiya, geografiya  va boshqa fanlar. 

 

8.  O`rta Osiyo toponimlarini o`rganilishi tarixi xaqida ma`lumot bering. 

---

V-VII  asrlarda  Choch,  Shosh,  Shoshkent,  Binkent  tarzida  uchraydi.  Xadra 

Toshkentdagi  Xadra  maydoni  bo’lib,  chegara  degan  ma’noni  anglatgan.  Taxtapul 

taxta- yog’och,  pul-  ko’prik   ya’ni taxta ko’prik degan ma’noni anglatgan. 

9.  Toponimikani o`rganish qanday jarayonlarni o`z ichiga oladi? 

1)  toponimlarning paydo bo’lish tarixini o’rganish 

2)  toponimlarning geografiyaga oid ma’lumotlarni aniqlash 

3)  asosiy  qidirilayotgan  toponimlarning  barcha  nomlarini  ilmiy  asosda 

alohida o’rganib ulardan to’g’ri xulosa chiqarishdir. 

 

10. Tarix  va  geografiya  o`qituvchilari  toponimikani  o`rganishda  nimalarga  

e`tibor berishlari kerak? 

Joy nomlarining asosan nima ma’no anglatayotganini yoki urug’mi qabilami 

antroponimligini aniqlash kerak. 

 

11. Marg`ilon shaxri toponimikasi xaqida nimalarni bilasiz? 

O’tzor, Maysazor degan ma’noni anlatadi. 

 

12. Farg`ona shaxri toponimikasi xaqida nimalarni bilasiz? 

Xitoy manbalarida DaYuan katta shahar degan ma’noni anglatgan. 

 

13. Qo`qon shaxri toponimikasi xaqida nimalarni bilasiz? 

Go’zal, xushmanzara, shamol shahri degan ma’noni anglatadi. 

 

14. O`zbek urug`lari nomlari bilan ataladigan joylarni aniqlang. 

Qo’ng’irot, Naymay. 

 

15. Oqtepa termini qaysi so`z bilan bevosita aloqador? 

Toshkent  dengiz  sathidan  440-480  metr  yuqorida  joylashganligi  sababli 

Oqtepa kanal oqib o’tgan. 

 

16. O`ingiz  yashayotgan  qishloq  yoki  rayon  xududidagi  toponimik  nomlar  

xaqida ma`lumot bering. 

Qubbo  (Quva)  Qayqubod  podsho  nomidan  kelib  chiqqanligi  xalq  tilida 

aytiladi. 

 

17. Farg`ona    vodiysidagi    joy    nomlari    bilan    bog`liq    bo`lgan    axoli  

punktlariga  misollar keltiring. 

---

Farg’ona. 

18. Mikrotoponimika deganda nimani tushunasiz? 

 

Daralar, mahallalar,  anhorlarning nomlarini. 

17_50 GURUH TALABASI: Umarova Oydinoy