Mavzu: O’lkamiz hududlarida ilk davlat uyushmalarining paydo bo’lishi



Download 52,5 Kb.
bet2/6
Sana29.12.2021
Hajmi52,5 Kb.
#77342
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
O’LKAMIZ HUDUDLARIDA ILK DAVLAT

 
 
 
Mil.  avv.  IV  ming  yillikka  kelib  qadimgi  Misr  xo’jaligida  sun’iy  sug’orishga 
asoslangan  dehqonchilik  katta  yutug’larga  erishadi.  Ko’p  tarmoqli  bo’lgan 
hunarmandchilik  dehqonchilikdan  ajralib  chiqadi.  Savdo-sotiq  keng  miqyosda 
rivojlanib  boradi.  Aynan  mana  shu  davrda  jamiyatning  ijtimoiy  hayotida  ham 
tubdan  o’zgarishlar  bo’lib  o’tdi.  Aholi  orasida  tabaqalanish  ro’y  berib,  jamiyat 
uchta  -  hukmron  qatlam  (qabila  oqsoqollari,  kohinlar,  boy  jamoachilar), 
dehqonchilik  jamoasi  a’zolari  (Qad.  Misr  jamiyatdagi  moddiy  ishlab 
chiqaruvchilar) va qullar qatlamlariga bo’linadi. 
Mil. avv. IV ming yillikning ikkinchi yarmida Qadimgi Misrda shahar markazi 
atrofidagi  bir  nechta  qishloqlarni  birlashtirgan  unchalik  katta  bo’lmagan 
viloyatlar  (nomlar)  doirasida  dastlabki  davlatlar  paydo  bo’ladi.  Markaziy 
shaharlar  markazida  hukmdor  qarorgohi  va  bosh  xudo  ibodatxonasi  joylashgan. 
Bu  davrda  Quyi  Misrda  22  ta  nom,  Yuqori  Misrda  20  ta  nom  bo’lgani  ma’lum. 
Mil.  avv.  IV  ming  yillik  oxirlariga  kelib  barcha  nomlar  birlashtirilib  Quyi  va 
Yuqori podsholiliklar tashkil topadi. Quyi Misr podsholigi poytaxti Enxab (Nexen) 
shahri,  Yuqori  Misr  podsholigi  poytaxti  esa  Buto  shahri  edi.  Qadimgi  Misrning 
rivojlanishi O’rta, Yangi va So’nggi podsholiklar davrlariga bo’linadi. 
Mil. avv. V ming yillikka kelib, qadimgi Mesopotamiya aholisi hayotida Xalaf 
madaniyati (Tal-Xalaf qishlog’i nomidan) ma’lum ahamiyatga ega bo’lgan bo’lsa-
da,  bu  hududlarda  jamiyatning  tabaqalashuvi  va  davlatchilikning  paydo  bo’lishi 
hamda  SHumer  tsivilizatsiyasining  asoslari  Uruk  (IV  ming  yillikning  ikkinchi 
yarmi) madaniyati bilan bog’liqdir. 
Bu davrda Mesopotamiya xo’jaligining asosini sug’orma dehqonchilik tashkil 
etardi.  Asta-sekinlik  bilan  dehqonchilikdan  hunarmandchilik  xo’jaliklari  ajralib 
chiqib,  ular  jamiyat  rivojlanishida  katta  ahamiyatga  ega  bo’lgan  tarmoqlarga 
aylana  boshlaydi.  Ichki  va  tashqi  almashinuv  rivojlanadi.  Qo’shni  viloyatlardan 
mis, oltin, qurilish mollari, qimmatbaho toshlar keltirila boshlanadi. Manzilgohlar 
o’lchamlari  kengayib,  ular  madaniy,  ma’muriy,  siyosiy  va  diniy  markazlarga 
aylanib boradi. 
Mil.  avv.  IV  ming  yillikka  kelib  ishlab  chiqaruvchi  kuchlarning  rivojlanishi 
natijasida  ishlab  chiqarish  munosabatlari  ham  taraqqiy  etadi.  Natijada 
Mesopotamiya  jamiyatda  mulkiy  tengsizlik  va  ijtimoiy  tabaqalanish  ro’y  beradi. 
Mil.  avv.  III  yillikning  boshlari  Mesopotamiyaning  (Tigr  va  Yevfrat  daryolari 
vodiysi)  janubida  SHumer,  O’rta  qismida  esa  Akkad  kabi  davlatlar  Eredu,  Ur, 
Larsa,  Uruk,  Umma,  Lagas  kabi  bir  nechta  shahar-davlatlar  mavjud  edi.  O’sha 
davr Mesopotamiya rivojlanishining asosini sug’orma dehqonchilik tashkil etardi. 
 
2-masala 
Tadqiqotchilarning  fikrlariga  qaraganda,  ilk  shaharlarning  paydo  bo’lishi 
dastlabki  davlatchilik  shakllanishida  eng  muhim  va  asosiy  omil  bo’lib,  bu  ikkala 
jarayon uzviy bog’liq holda kechgan. 
Ma’lumki,  mil.  avv.  II  ming  yillikka  kelib  qadimgi  O’zbekistonning 
dehqonchilik  vohalarida  o’troq  qabilalar  rivojlanib,  aholining  alohida  joylashuv 
tizimi  shakllanadi.  Aholining  alohida  joylashuv  manzilgohlaridagi  ijtimoiy-
iqtisodiy  o’zgarishlar-o’troq  dehqonchilikning  rivojlanishi,  aholi  zichligining 



Download 52,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish