Mavzu: O'lchashlarni bajarishda Etalonni o'rni 11b-19 kt gurux Ubaydullayeva Mahbuba

O‘lchash asbobi deb, kuzatish (kuzatuvchi) uchun qulay ko‘rinishli shaklda o‘lchash ma’lumoti signalini ishlab chiqishga mo‘ljallangan o‘lchash vositasiga aytiladi.

O‘lchash asboblarining turlari quyidagicha (4.5 – rasm):

4.5 – rasm. O‘lchash asboblarining o‘lchash natijasi ma’lumotlarini

ko‘rsatishiga ko‘ra turlarga bo‘linishi.

Etalonlar, ularning tabaqalanishi

Fan va texnikaning eng yuqori saviyasidagi aniqlik bilan ishlangan namunaviy o‘lchovlar etalonlar deb ataladi. Etalonlar ishlatiladigan va davlat etalonlariga bo‘linadi. Davlat etalonlari namunaviy o‘lchov va asboblarni tekshirishda qo‘llaniladi va Davlat standarti idoralarida saqlanadi.

Etalon deb, kattalikning o‘lchamini hosil qilish, saqlash va uni boshqa o‘lchash vositalariga uzatish uchun xizmat qiladigan o‘lchovlarga aytiladi. Kattalikning birligi etalondan razryad etalonlariga uzatiladi, ulardan esa pog‘onasimon tarzda ishchi o‘lchash vositalariga uzatiladi.

Etalonlarning tabaqalanish pog‘onasi quyidagicha joylashgan:

– birlamchi etalonlar;

– ikkilamchi etalonlar;

– ishchi etalonlar.

Zamonaviy ilm – fan yutuqlarini qo‘llagan holda, mazkur o‘lchashlar sohasidagi mavjud bo‘lgan imkoniyat doirasida va eng yuqori aniqlikda kattalikning birligini hosil qiluvchi etalonga birlamchi etalon nomi berilgan. Birlamchi etalon milliy (davlat) yoki xalqaro bo‘lishi mumkin (4.6 – rasm).