Мавзу: Оилада тиббий маданият тушунчаси ва уни ташкил килишда ёш болаларга энага ва кексаларни парвариш килувчи мутахассиснинг вазифалари. Ёш болаларга энага ва кексаларни парвариш килувчи мутахассиснинг этика ва деонтологияси



Download 16,14 Mb.
bet60/62
Sana06.07.2022
Hajmi16,14 Mb.
#749962
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   62
Bog'liq
Уй хамшираси ишчи дастур 777

Мавзу: Парафин куйиш техникаси.
хил физик воситаларнинг хусусиятлари ва уларнинг иссик билан таъсир Килиш учун кулланилиши Пелоидлар (даво балчиги) — геологик жараёнлар таъсирида косил булган махсус табиий моддалар булиб, майдаланган холда даволаш максадида ванна ва аппликақия куринишида кулланади. Баъзида бу моддалар ноорганик моддалар (лойли парчалар, тузлар) аралашмалари ва органик колдикдарнинг чириши натижасида сув хавзаларида хосил булади. Балчикнинг 3 асосий тури фаркданади: лойкали, сапропел ва торфли. Лойқали балчик минерал, ноорганик балчикка киради. У кора рангли, водород сульфидли ва аммиак хидли пластик малхамсимон массадир. Лойкали балчик маълум минерал таркибли сув кавзалари, денгиз, куллар тубида косил булади. Сапропел, «чириётган балчиқ» органик пелоид булиб, очик чучук сув кавзалари тубида косил булади. Улар яшил рангли ликилдок моддадир. Сапропеллар лойкали балчикдан таркибида органик моддаларнинг куплиги, нам тортишининг кучлилиги, иссикқи сакдаб туриш хусусиятининг катталиги ва уни утказувчанлигининг пастлиги билан ажралиб туради. Торфли балчик узок вакт давомида усимликларнинг кислородсиз мукитда парчаланиши натижасида хосил булади. Таркибида гумус, смоласимон моддалар, кремнезём, олтингугуртли темир, натрий хлорид, водород сульфиди булган торфли масса хосил булиш жараёнида балчик ичига чукади ва секин-аста зичлашади. Даволаш максадида ишлатиладиган торф максулоти кафтга кисганда бармокдар орасидан осон сиргалиб утиши, лекин бунда ундан сув ажралмаслиги керак. Даво балчигининг терапевтик самараси харорат, механик (босим, ишкаланиш) ва кимёвий (тери оркали организмга кирадиган газ, ионлар, учувчан, радиоактив моддалар) таъсирларнинг уйгунлашиши билан боглик Балчик муолажага умумий реакқия тана кароратининг кутарилиши, пульс тезлашиш, нафас тезлашиши, чарчаш киссининг пайдо булиши, кувватсизлик билан намоён булади; зарарланиш учогининг фаоллашиши эктимоли бор (масалан, упкада сил учогининг авж олиши). Махаллий реакқия балчикнинг бевосита таъсирида баданни зарарланган жойларда жараённи зурайиши ва огрикнинг кучайиши билан ифодаланиши мумкин, шундан сунг одатда аквол яхшиланади (учокди реакқия). Беморнинг холатини инобатга олиб балчикнинг даволаш хусусиятларидан тугри фойдаланилса, унинг умумий ва махаллий таъсир доираси аникданади. Организмга салбий ва зарарли таъсир курсатувчи хусусияти бартараф қилинади. Уткир яллигли жараёнлар, хавфли усмалар, сил, қон айланиш бузилишларида, юрак-томир системаси касалликларида, нефрит ва қомиладорликда балчиқ билан даволаш ман қилинади. Балчиқ билан даволаш баданнинг чекланган жойларига балчикди кулча (аппликақия) куринишида ва умумий балчикди ванналар куринишида кулланади. Балчиққан фойдаланишнинг қуйидаги оралиқ усуллари тарқалган: «шим» — тос ва оёқ соқасига; «трусик» — тос соқасига; «ёқа», «енг», «этик», «қулқоп». Баъзида аппликақиялар урнига балчикди қопда припаркалар (катаплазмалар) қулланади. Махдллий балчиқ билан даволашнинг техникаси: кушеткага адёл солинади, унинг устига чойшаб, сунгра клеёнка, устидан бир булак дагал мато ёзилади. Мато устига 5—10 см қалинликда иситилган балчиқ солинади. Баданнинг керакли қисмига юпқа қилиб балчиқ суртилади ва балчикди кулча устига қуйилади, балчиқ билан қопланади ва барча солинган матоларга қаватма-қават уралади. Балчиқнинг қарорати, аппликақиянинг давомийлигини шифокор белгилайди. Муолажадан кейин бадан илиқ сув билан ювилади. Даволаш, одатда кунора утказилади, бир даволаш курсида 6—12 та муолажа. Лой узининг физик хусусиятларига кура (иссикдикни қабул қилиш, иссиқ утказиш) лойқали балчиққа яқин. Уни пелоидларнинг бошқа турлари йуқ жойда муваффақият билан қуллаш мумкин. Лой — кремнезём ва глинозёмнинг каллоид гидратли турли хил TOF минерал жинсларнинг аралашмасидир. Балчиқ билан даволашга умумий курсатмалар: таянч-хдракат аппарати, периферик асаб системаси, кичик тос аъзоларининг сурункали яллигланиш касалликлари. Киздирилган лой қарорати билан ва механик таъсир этади. Муолажалар патологик жараёнга стимулловчи ва трофик нерв толалари периферик булагининг тикланиш жараёнини тезлаштиради. Ишлатишдан олдин лой қуритилади, диаметри 2—3 мм тешикли элакдан утказилади ва бир текис қуюқ масса қосил булгунча 10% ли ош тузи эритмаси билан қориштирилади (1 л сувга 6—7 кг лой). Лой челакда сувли қаммомда 44—46°С гача қиздирилади, кулча ёки махдллий ванналар куринишида махсус яшикларда ишлатилади. Муолажанинг давомийлиги 20 дан 30 дақиқагача. Муолажадан кейин лой қолдикдари илиқ сув билан ювиб ташланади. Даволаш кунора утказилади, бир курсда 10—20 та муолажа. Кум лойга нисбатан юқори гигроскопик ва кам иссикдик утказиш хусусиятига эга. Кумли ванналар денгизолди курортларида ишлатилади. Кумли ванна бугим, кичик тос аъзоларининг сурункали касалликларида, белангида тавсия қилинади. Иссиқ қумли ваннадан кейин тана қарорати кутарилади, тер ажралиши кучаяди, пульс ва нафас тезлашади. Ювилган қуруқ қум катта тешикли элакдан утказилади ва керакли хдроратгача қиздирилади. Уй шароитида қум плитада ёки духовкада қиздирилади. Бемор қиздирилган қум билан тулдирилган ваннага (узун икки деворли яшик) утқазилади ва 5 см қалинликда иссиқ қум билан қопланади (кукракдан ташқари). Кумнинг қарорати 45—50°С, ванна давомийлиги 20—30 мин. Ванна чойшаб ва адёл билан ёпилади. Муолажадан кейин бемор илиқ душ қабул қилгач, ётиб дам олади. Мақаллий ванналар девори икки қаватли ёгоч яшикларда утказилади. Кумли грелкалар ишлатилади: ювилган ва элакдан утказилган, товада қиздирилган қум қопчага солинади ва терининг зарарланган жойига қуйилиб, иссиқ румол ёки адёл билан ёпилади. Парафин — нефть мақсулотлари ва қунгир кумирга қайта ишлов бериб олинади ва у юқори молекулали углеводородлар аралашмасидир. Эриш температураси 45—52°С. Парафин узининг физик хусусиятлари — иссикдикни кам узатиш, куп сакдаши, эриш температурасининг билинмаслиги ва компрессининг таъсири туфайли даволаш амалиётида кенг қулланилади. Парафин билан даволаш: парафин даво мақсадида, асосан, аппликақия, боглов, ванна ёки ниқоб қолида кулланади. Парафин махдллий қулланганда сурилувчи, огриқ қолдирувчи ва антиспастик таъсир курсатади. Парафин билан даволаш таъсирида туқималардаги моддалар алмашинуви кучаяди, қон ва лимфа айланиши яхшиланади, тери эластик ва мулойим булиб қолади. Парафин билан даволаш бугим, мускулларнинг уртача уткирликдаги сурункали касалликлари, лат ейиш, секин битадиган яралар, тендовагинит, чандиқ, неврит, невралгия, аёллар жинсий аъзоларининг сурункали яллигланиш жараёнларида тайинланади. 312 / Парафин сувли хаммомда киздирилади (очик; оловда киздирилганда кавода куйинди пайдо булади ва ажралиб чикаётган учувчан моддалар ёниб кетиши мумкин). Киздириш вактида 6yF конденсақияланганда парафинга сув тушмаслигини кузатиб бориш керак. Сувнинг иссикдикни утказиш хусусияти парафинникидан юкорирок булганлиги сабабли, сув ва парафиннинг бир хил ҳароратида (масалан 52—53°С), битта сув томчиси терини куйдириши мумкин. Парафин куйишнинг бир неча усуллари мавжуд: 1. Хар хил катталикдаги кистирмалар (бир неча кават тикилган дока ва орасида пахта, парафин билан бирга) иситгич ичига куйилади. Кистирмалар эритилган парафин билан шимдирилади. Паст хароратли парафин билан шимдирилган катта кистирма терининг таъсирланиши керак булган жойлариг а куйилади, юкори хароратли парафи н билан шимдирилган (2—4 та) кичикрокдари эса унинг устига каватма-кават куйилади. Кистирмалар юмшок клеёнка билан ёпилади, устидан чойшаб ёки адёл билан уралади. Парафиннинг карорати 52—53°С ва ундан юкорирок- Муолажа давомийлиги 30—40 дакикадан 1 соатгача. Муолажа тугагандан сунг котиб Колган парафин теридан осон кучирилади. Тери кизарган, пайпаслаб курилганда илиқ баъзида йирик тер томчилари билан копланган булади. 2. Кювета ёки тунука товага чеккаларининг усти билан клеёнка солинади (кювета четининг баландлиги 5 см, кулча калинлиги 3—4 см). Парафин эритилади ва кюветага куйилади. Кулчанинг ташки юзаси котиб колади, ичида парафин киселсимон холатида сакданиб колади. Кулча кюветадан клеёнка билан бирга чикариб олинади ва терининг керакли жойига куйилади, устидан чойшаб ёки адёл билан уралади. 3. Эритилган парафин ясси чутка билан терига тез ва бир текисда бир неча кават суртилади. Парафиннинг терига тегиб турган катлами унга иссикдикни тезда беради ва тери карорати даражасида Химоя катламини косил килади. Катламларнинг умумий калинлиги 1 см гача. Устидан чойшаб ёпилади ва ураб куйилади. 4. Оёк ва кул кафтларини даволашда уларга мое шаклдаги фанерли яшиклар ёки клеёнкали Копчаларни (кисет шаклида) ишлатиш мумкин. Касал кул ёки оёкка парафин юпка катлам килиб суртилади ва эритилган парафинга ботирилади. 5. Юз териси касалликларини даволашда косметика амалиётида парафинли никоблар кулланади. Парафин билан даволаш кунора ёки кар куни утказилади, даволаш курси 5—25 муолажадан иборат. Озокерит (TOF муми) каттик углеводородлар (қерезин, парафин), минерал мой ва смоладан иборат. Даво максадида сув, ишкор ва кислоталар тулик кеткизилган озокерит—стандарт кулланилади. Озокеритни эритиш харорати 62—68°С. Озокерит иссикдикни узок вакт ва секинлик билан бериш хусусиятига эга, бу капиллярларнинг тезлик билан кенгайишига, кон ва лимфа айланиши кучайишига, чандикдар сурилишига ёрдам беради. Озокерит билан даволаш травматик ва алмашинув туридаги артрит ва периартритлар, суяк синишлари окибатлари, чандик узгаришлари, беланги, ичакнинг сурункали касалликлари, аёллар жинсий аъзоларининг яллигланиш касалликларида тайинланади. Озокерит билан даволанишнинг иккита асосий усули мавжуд: салфетка — аппликақияли ва кювета аппликақияли (парафин кулланиши каби). Озокерит сув каммомида 65°С гача киздирилади, иситиш учун электр плиткадан фойдаланиш мумкин. Озокеритни кайта ишлатишдан олдин 100°С гача киздириш билан зарарсизлантирилади ва унга 15% ишлатилмаган озокерит кушилади. Муолажа давомийлиги 30 дакикадан 2 соатгача ва ундан купрок. Терига ёпишиб колган озокерит булакчалари вазелин мойига ботирилган пахта билан осон кучирилади. Муолажалар кунора ёки кар куни утказилади, битта курс 15—20 муолажадан иборат, муолажадан кейин бемор ярим соатдан купрок дам олиши керак. Чалппувчи терапия Одам териси ташки мукитнинг турли хил таъсирларини кабул киладиган купгина нерв охирлари билан таъминланган. Шунинг учун тери оркали рефлектор реакқиялар тамойили буйича ички аъзолар Кон айланишга таъсир килиш мумкин. Нерв реқепторлари иссик ёки совук билан таъсирланиши натижасида кон томирлари нафакат терида, балки ички аъзоларда кам кенгаяди ёки кискаради. Бу 3 1 3 / усул асосида чалгитувчи воситалар (банка, ханталма, компресс) кулланилади. Бироқ бу муолажалар нотугри бажарилиши оқибатида огир асоратларни келтириб чиқариши мумкин. Шу сабабли уларни бажариш техникасини, таъсир қилиш механизмини ва монелик холларини яхши билиш зарур.

Download 16,14 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   62




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish