Мавзу: Оилада тиббий маданият тушунчаси ва уни ташкил килишда ёш болаларга энага ва кексаларни парвариш килувчи мутахассиснинг вазифалари. Ёш болаларга энага ва кексаларни парвариш килувчи мутахассиснинг этика ва деонтологияси


Мавзу:Сувсизланиш холатларида биринчи ёрдам курсатиш



Download 16,14 Mb.
bet48/62
Sana06.07.2022
Hajmi16,14 Mb.
#749962
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   62
Bog'liq
Уй хамшираси ишчи дастур 777

Мавзу:Сувсизланиш холатларида биринчи ёрдам курсатиш.
СУВСИЗЛАНИШ ЁКИ СУВСИРАШ (ДЕГИДРАТАҚИЯ) Болаларнинг ич кетишидан нобуд булиши сабаби уларнинг организмида хаёт учун етарли сув қолмаганлигидадир. Ушбу сув етишмаслиги сувсизланиш, деб аталади. Сувсизлаииш орган измга кираётган сувдан к^ра организмдан чикаётгани к^п булганда бошланади. Бу купинча o f h p ич кетишда кузатилади ва куп кайт килиш натижасида хам келиб чикали. Шунингдеқ сувсизланиш огир касалликларда, бемор ейишга ёки ичишга кдқир булмаган холларда хам учраши мумкин. Хар кандай ёшдаги одам сувсизланиши мумкин, аммо болаларда бу жараён тез авжига чщ иб боради ва жуда хавфли булади. Шир-шир ичи кетаётган х.ар к.андай бола сувсизланиши мумкин. Хар кандай одам, айникса, оналар сувсизланиш белгиларини, унинг олдини олиш ва даволаш йулларини билишлари керак. Сувсизланиш белгилари: • кувватсиалик; • холсизлик ва уйкусираш; о чанкаш—сувсизланишнинг илк белгиларидан: • оз сийиш ёки умуман сиймаслиқ сийдикнинг тук сарик булиши; • бирдан озиб кетиш (вазнининг камайиши); • огаз куриш и;----------------------------------------- • к^злари киртайиб, ичига кириб кетиши; • чакалоклар бошидаги ликилдокнинг ичга тортилиб туриши; тери эгилувчанлиги ёки чузилувчанлигининг й?крлиши Икки бармогингиз билан терини О ш р сувсизланишда пульс тезлаишб, кучсиз булиб колади (Ш оқ 89-бет), нафас тезлашиб чукурлашади, одамда иситма ёки титрок бошланади (186-бет). Агар касал одамнинг ичи суриб, сувдек б^либ тушаверса ёки ичи суриши билан бирга кайт хам килса, сувсизланиш белгилари пайдо булишини кутиб Утирманг. Тез харакат килинг (кейинги бетга каранг). 157 Т у й и н м а с л и к н и н г о л д и н
и олиш йўли билан ич кетишининг олдини олинг. Ич кетишининг олдини олиш йўли билан туйинмасликнинг олдини олинг. Кандай овкатлар организмнинг турли касалликларга, шунингдеқ ич кетишига карши курашишига ёрдам беришини билиш учун 12-бобни Укинг. Ич кетишининг олдини олиш икки нарсага: яхши овкат ва тозаликка боглик- Шахсий ва жамоа тозаликлари брича куплаб маслахатлар 13-бобда берилган. Бу боб хожатхоналардан фойдаланиш, тоза сувнинг ахамияти ва овкатларни ифлосликдан ва пашшалардан саклаш каби мавзуларни Уз ичига опади. Куй ид а чакалокдарда ич кетишининг олдини олиш учун мухим маслахатлар берилган: ♦ Сунъий овқатлантириш урнига эмизинг. Дастлабки 6 ой ичида болани факат эмизиб бокинг. Кукрак сути куп инфекиияларга ва ич кетишига карши курашишда болаларга ёрдам беради. (Агар болани эмизишнинг иложи булмаса, уни пиёла ва кошикдан овкатлантиринг. Болалар шишасидан овкатлантирманг, чунки уни тоза тутиш кийин, унда куплаб инфекииялар булиши мумкин.) Эсингизда тутинг! Эмизилаётган болаларнинг ичи суюк ва кунига 6 махал келиши мумкин, бу ич кетиш эмас. ♦ Болага биринчи марта куюк овкатлар бера бошлаганингизда, аввал озроқ яхшилаб эзилган ва бир оз кукрак сути билан аралаштирилган холда беринг. Бола бу овкатни хазм килишни Урганиши керак. Агар унга овкатни куп ХА берсангиз, у ич кетишига учраши мумкин. Чақалокни к^кракдан аста-секин ажратинг. Эмизикли даврингизда бошка овкатларни суг билан бирга беришни бошланг. ♦ Боланинг покиза ва тоза жойда булишига эътибор беринг. ♦ У ифлос нарсаларни огзига солмасин. Эмизиш ич ♦ Болаларга зарур булмаган дориларни берманг. кетишининг олдини ♦ Чак&поклар 4—6 ойлик булганларидан сУнг уларнинг овкатига кушимча туйимли оли,,,га еРдам оерал,!- овкатлардан кушинг. ♦ Сифатли тайёрланган овкатлар ва тоза ичимлик суви беринг. ♦ Суг ёки бошка ичимликларни шишадан берманг. Уларни пиёла ёки кошикяан беринг. ♦ Хамма оила аъзолари хожатга боргандан сУнг овкат тайёрлашдан ва истеъмол килишдан аввал Кулларини ювишлари керак. ♦ Хамма оила аъзолари хожатхонадан фойдаланишлари керак. ♦ Ёш болаларнинг ахлатларини хожатхонага тукинг ёки кумиб ташланг. ♦ Болангизни тавсия килинган ёшида кизамикка карши эмлатинг. Ич кетишини даволаш: Ич кетишни даволашда купинча дорилар керак эмас. Агар ич тез-тез сурилиб, сувдек кетаётган iy.nca, сувсизланиш хавфи тукилади. Ич кетиши анча вакт давом этса, бунда организмнинг озиқ моддаарга ёлчимай колиш хавфи пайдо булади. Шунинг учун даводашнинг энг мухим кием и етарли даражаа сув ва овқат беришдир. Ич кетиши сабаби кандай булишига карамай, куйидагиларга эътибор беринг: -7 7 161 1. СУВСИЗЛАНИШНИНГ ОЛДИНИ ОЛИШ ВА УНИ ТУХТАТИШ. Ичи кетаётган одам куп сую клик ичиши керак. Агар куп ич кетиб, овкатга ёлчимаслик белгилари пайдо була бошласа, унга сувни тикловчи ичимликдан беринг (158-бет). Унга ичимликни бир неча да кика оралаб, мажбурлаб булса хам бир оз ичириб туринг. 2. ОРГАНИЗМНИНГ ОЗИКДИ МОДҚАЛАРГА БУЛГАН ЭХТИЁЖИНИ КОНДИРИШ. Ич кетиш билан огриётган одам организми талаб килган захоти овкат ейиши керак. Бу, айникса, овкатга ёлчимай колган одамлар ва болалар учун мухимдир. Шунингдеқ ич кетишига учраган одамнинг ичакларидан овкат туда хззм булмай, жуда тез ртиб кетади. Шунинг учун, айникса, бемор овкатни оз еяётган булса, уни оз-оздан тез-тез овкатлантиринг. ♦ Эмизилаётган бола тез-тез эмизилиши керак. Болалар кукрак сугвдан ич кетишига учрамайдилар. ♦ Вазни кам бола «кувватли» овкатлар ва «тана устируви» овкатлар (оксиллар)дан касаллик даврида ва ундан сунг хам куп микдорда истеъмол килиши керак. Агар у холсиз булса, куп кайт килса, овкат емаса, иштахаси очила бошлаши билан овкат беринг. Сувни тикловчи ичимликдан беринг. Бу унинг иштахасини очади. Дастлаб овкат ахлат кУпайишига сабаб булиши мумкин, аммо бу унинг хаётини саюгаб колади. ♦ Агар вазни кам боланинг ич кетиши бир неча кун давом этса ёки кайта такрорланаверса, яна хам тез-тез, кунига камида 5—6 махал овкат беринг. Бошка даво купинча керак- эмас. 3. КДТИК; ИЧИНГ (уйда тайёрланган, тана учун зарур «тирик» бактерияли), чунки бу ич кетишини даволашга ёрдам беради. ИЧ КЕТИШИГА УЧРАГАН ОДАМНИНГ ПАР%ЕЗИ Агар касал кайт килаётган булса ёки овкат ея олмаса, у куйидагиларни ичиши керак: Касал овкат ея оладиган вакгдан бошлаб, чап тарафда айтилган ичимликлар билан бир каторда куйидаги ёки уларга ухшаш овкатлардан истеъмол килиши керак: Сувни тикловчи ичимлиқ эзилган гуруч, жУхори уни, картошкадан тайёрланган суюк бугкэ ёки мастава, гуруч кайнатмаси (бир оз эзилган гуруч), ловияли шурва, товуқ мол гушти ёки тухум, Урик ш арб ати ёки у н га ухш аш ичимликлар, кукрак сути. кувват берувчи овкатлар тана устирувчи овкатлар печенье, яхши пиширилган гуруч, сули ёки бошка донли махсулотлар, картошка, олма пюреси (пиширилган). кашаларга бир оз шакар ёк и Усимлик ёгидан К?шинг. товук гушти, тухум (кайнатилган) ёки чугда пиширилган, г?шт (яхши пишири л ган , ёгсй з), ловия, мош, нухат (яхши пиширилган ва эзилган), батик (яхш и пиш ирилган), сут (баъзан у муаммоларни келтириб чикаради, кейинги бетга каранг), нон жийда. ИСТЕЪМОЛ КИЛМАНГ: ёғли овкатларни, куп хом хар кандай ич куп зираворли овкатлар,




Ич кетишининг кайси холларида тиббий ёрдамга мурожаат килиш керак? Ич кетиши ва ичбурут (дизентерия), айникса, болалар учун жуда хавфли булиши мумкин. Куйидаги холларда тиббий ёрдамга мурожаат килинг: • агар одатдаги ич кетиши 4 кундан ортик давом этаётган ва кайтмаётган ёки боладаги огар ич кетиши 1 кундан ортик чузиладиган булса; • агар сувсизланиш белгилари бошланиб, акволи отрлашиб борса; • агар бола ичган нарсасини кайт килса ёки хеч нарса ичмаса ёки сувни тикловчи ичимлик берилгандан сунг тез-тез кайт килиш 3 соатдан ортик давом этса; • агар бола талвасага туша бошласа ёки оёк ва юзи шишса; • агар одам ич кетиши бошланишидан аввал жуда касал, кучсиз ёки туйинмаслик холатида булса (айникса агар у кичик бола ёки жуда кекса одам бУлса); • агар ахлатига кУп кон аралашган булса. Ичи оз кетган такдирда кам



Download 16,14 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   62




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish