Мавзу: огаҳий асарлари тили изоҳли луғатини тузиш принциплари

Mavzuning 

o‘rganilganlik 

darajasi

. 

Alisher 

Navoiy 

soqiynomalar 

adabiyotshunosligimizda 

A.Hayitmetov

2

 

va 

Y.Ishoqov

3

lar 

tomonidangina 

birmuncha 

o‘rganilgan.  Bu  ikki  olim  ham  soqiynomalar  haqida  jiddiy  va  e’tiborli  ma’lumotlarni  taqdim 

etganlar. Lekin ular ko‘proq Navoiy soqiynomalarining biografik xususiyatlariga e’tibor qaratib, 

uning  ba’zi  poetik  xususiyatlarini  tavsiflasa-da,  bu  janr  bilan  bog‘liq  umumiy  qonuniyatlar, 

o‘zbek adabiyotida bu janrning shakllanishi va taraqqiyoti, shuningdek, uning iste’mol doirasi va 

davri haqida batafsil ma’lumot berishni maqsad qilib olmaydi. 

Umuman,  soqiynomalar  haqida  tadqiqotlar  nihoyat  darajada  kam.  Ulardan  faqat  Hoji 

Xalifaning  (18-asr)  “Kashfu-z-zunun”,  Mullo  Abdunabi  Faxruzzamon  Qazviniyning  17-asrda 

tuzilgan  “Tazkirai  mayxona”  to‘plami  va  1936  yilda  Lohurda  professor  Muhammad  Shafe’ 

tomonidan  bu  to‘plam  ustida  olib  borilgan  kichik  tadqiqotni  ta’kidlab  ko‘rsatish  mumkin. 

Soqiynomalar haqida prof. Y.E.Bertels

4

, Yan Ripka

5

 kabi olimlarning tadqiqotlarida ham fikrlar 

bildirilgan. Lekin ularning fikrlari asl mohiyatni ochib bera olmasligi o‘zbek olimlari tomonidan 

ta’kidlangan. Shuningdek, ba’zi lug‘atlarda ham soqiynomalarga berilgan qisqa ta’riflar mavjud. 

Bunday  holat  malakaviy  ishning  birinchi  marta  amalga  oshirilgan  tadqiqot  sifatidagi 

ahamiyatini belgilaydi.