Мавзу. Нутқи тулик ривожланмаган болаларнинг шахс хусусиятлари

Коррекцион ишнинг асосий йўналишлари
Коррекция – тўғирлаш, юмшатиш, ҳаётга мослаштириш, ҳаётда ўз ўринларини топишига кўмаклашиш.
Адаптация – ташқи шароитларга мослашиш бўлиб, бунинг ўзи анализаторларнинг ўзгаришларни сезиш билан боғлиқ физиологик адаптация ва янги гуруҳлардаги янги фаолият турига мослашишдаги психологик адаптацияларга ажратилади.
Компенция – зарарланган, ишдан чиққан бир аъзо функциясини бошқа аъзонинг қисман бошқариши, тўлдириш тушунилади.
Бундай болалар билан ўтказиладиган коррекцион иш, биринчи навбатда ҳиссиёт ва иродаларни шакллантириш, атрофдагиларга ижобий хулқли муносабатни ривожлантиришга қаратилади.
Нутқида камчилиги бўлган даги ихтиёрий диққат ихтиёрсиз диққатдан пастдир. Бунинг сабаби, ички тормозланишнинг заифлиги ва ташқи тормозланишнинг яққол кўзга ташланишидир. Қийин бошқариладиган ташқи тормозланиш нутқида камчилиги бўлган да диққатнинг турғунсизлигига олиб келади. Нутқида камчилиги бўлган даги диққатнинг тақсимланиши, ўтишининг қийинлиги тормозланиш ва қўзғалиш жараёнларининг мўртлиги асосида юз беради. Нутқида камчилиги бўлган болалардиққатини тарбиялаб боришда уларнинг олий асаб фаолиятининг типларини эътиборга олиш даркор.
Нутқида камчилиги бўлган болалар билан олиб бориладиган психокоррекцион тадбирлар ривожланишдаги оғишларни тўғрилашга йўналтирилган. Коррекцион мақсадларни қўйиш соҳасида учта асосий йўналиш фарқланади:
1.Ривожланишнинг ижтимоий ҳолатини оптималлаштириш.
2.Боланинг етакчи фаолият турларини ривожлантириш.
3.Ишга доир психологик ҳосилаларни шакллантириш.
Чет эл психологиясида бола ривожланишидаги қийинчиликлар шахснинг ички структураси бузилганда (З.Фрейд, М.Клайн ва ҳ.к.) ёки муҳит бузилганлигида, ёки иккала сабаб бирлашганда юзага келади, деб ҳисоблашади. Коррекцион ишнинг техникаси ва усулларининг танланиши унинг мақсадлари билан белгиланади.
Мақсадларни конкретлаштиришда қуйидаги қоидаларни хисобга олиш лозим:
1. Коррекция мақсадлари ижобий шаклда тузилиши керак. Мақсадлар инкор сўзлари билан тузилмаслиги шарт, уларнинг та'қиқловчи ҳарактерга эга бўлиши нутқида камчилиги бўлган нинг ривожланиш имкониятларини, ташаббусларини чегаралаб қўйиши мумкин.