Мавзу: Нерв системаси



Download 114 Kb.
bet8/10
Sana22.02.2022
Hajmi114 Kb.
#100957
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
7- маъруза.нерв тизими (3)

Периферик нерв системаси.
Нервлардан ва нерв тугунларидан (ганглийлардан) иборат. Нерв тугунлари: сезувчи ва вегетатив бўлади.
Сезувчи нерв тугунлари бош мия нервлари (5,7,8,9,10 жуфт) ва орқа мия орқа шохларидан кирувчи нервлар мансубдир.


Умуртқалараро нерв тугунлари.
Спинал ганглийлар.
Умурткалараро жойлашади, зич бириктирувчи тўқимали қобиқ (капсула) билан ўралган, таркибига толалар ва ҳужайра элементлари киради. Марказий нерв системаси нейронларидан фарқли равишда бу ерда хуэайралар бириктирувчи тўқима элементлари ва қисман коллаген толалар билан ўралади, улар ости ва нейрон атрофида эса шван ҳужайраларига ўхшаш сателлит ҳужайралари жойлашади. Бу тугун нейронлари биполяр ёки псевдоуниполяр нейронлардир. Улар орасида 3 та асосий тип фарқланади:
1) Т симон ўсимтали ҳужайралар, марказий ўсимтаси орқа мияга ва периферик ўсимтаси (сезувчи ўсимта) иннервация қилинадиган органга боради. Бу хуэайралар думалоқ ёки ноксимон шаклда.
2) Думалоқ ҳужайралар, уларнинг нейритлари миелин қобиқ билан уралган ва кўп миқдорда шохчаларга бўлиниб I тип ҳужайраларига йўналади ва улар атрофида чигал хосил қилади.
3) Битта ўсимтаси орқа мияга борувчи, иккинчиси эса миелин билан уралган тугун ичида шохланувчи ҳужайралар. Бу Догел ҳужайралари симпатик нерв системасига алоқадор. Толалар ичида нейронларда тугалланувчи ёки тугундан ўтиб кетувчи симпатик толалар хам учрайди. Нейронлар кўпинча тугуннинг периферик қисмида, нерв толалари эса тугун марказида жойлашади.
Вегетатив нерв тугунлари – умуртқа бўйлаб ва умуртқа олдида, органлар: юрак, бронхлар, овқат хазм қилиш органлари, сийдик пуфаги ва бошқалар деворида жойлашади. Нерв хуэайралари майда ёки йирик тупламлар хосил қилади. Тугунларга МНС да жойлашган хуэайра ўсимталарини тутувчи преганглионар толалар келади. Улар тугун ҳужайраларида кўп сонли синапслар хосил қилади.
Функцияси ва жойлашишига кўра вегетатив нерв тугунлари: симпатик ва парасимпатик нерв тугунларига бўлинади. Симпатик нерв тугунлари – бу умуртқа бўйлаб (паравертебрал) ва умуртқа олдида (превертебрал) жойлашган нерв тугунларидир. Уларга орқа миянинг кўкрак ва бел сегментларидаги вегетатив ядро ҳужайраларининг преганглионар толалари келади. Парасимпатик нерв тугунлари – (интрамурал) узунчоқ ва ўрта мия хамда орқа миянинг думҳаза сегментлари вегетатив ядро ҳужайраларидан преганглионар толаларни қабўл қилади. Вегетатив нерв тугунларининг тузилиши структураси ўхшаш. Улар бириктирувчи тўқимадан иборат капсула билан қопланган, диффуз ёки гурух бўлиб жойлашган мултиполяр ҳужайралар ва уларнинг одатда миелинсиз толаларини тутади. Нейронлар глиал-сателлит ҳужайралари билан ўралган.

Download 114 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish