Mavzu: Neftni termik qayta ishlashning nazariy asoslari Neft tarkibidagi

2. O‘rtacha benzin (haqiqiy benzin). Qaynash temperaturasi 70— 120 °C, zichligi 0,70 g/sm3. Benzin fraksiyasi texnikaning qaysi sohasida ishlatilishiga ko‘ra aviatsion, avtomobil benzini va hokazolarga bo‘linadi. Тexnikada o‘rta benzin fraksiyasi, asosan, ichki yonuv dvigatellarida yonilg‘i sifatida ishlatiladi. 3. Og‘ir benzin yoki boshqacha aytganda, ligroin. Qaynash temperaturasi 120—140 °C, solishtirma og‘irligi 0,73—0,77 g/sm3. Bu fraksiya dizel dvigatellari uchun yonilg‘i sifatida ishlatiladi.

II. Kerosin fraksiyasi. Bu fraksiyani tashkil qilgan uglevodorodlar molekulasida uglerod atomlarining soni 9 dan 16 tagacha bo‘ladi. Kerosin fraksiyasi maxsus usullar bilan tozalangach, traktor dvigatellarida va uy-ro‘zg‘orda yonilg‘i sifatida ishlatiladi.

III. Qoramoy (mazut) fraksiyasi. Bu fraksiyadagi uglevodorodlar molekulasida uglerod atomlarining soni 16 va undan ortiq bo‘ladi. Qoramoy qayta ishlanganda, masalan, haydalganda, u parchalanib ketishi mumkin. Shu sababli mazut suv bug‘i vositasida yoki vakuumda haydaladi. Mazutdan solar moylar, turli surkov moylari, vazelin, parafin va boshqalar olinadi. Solar moy va surkov moylari texnikada keng ko‘lamda ishlatiladi, solar moylardan dvigatellar uchun yonilg‘i sifatida, surkov moylari esa mashina mexanizmlarini moylash uchun qo‘llaniladi.

Vazelin tibbiyotda, parafin esa kimyo sanoatida keng qo‘llanadi. Qoramoyning turli fraksiyalari haydalib bo‘lgach, qolgan qoldiq gudron deb ataladi. Gudrondan asfalt tayyorlanadi. Sanoatimizning tobora o‘sib borayotgan talabini neftdan to‘g‘ridan to‘g‘ri haydash usuli bilan ajratib olinadigan benzin miqdori qondira olmay qoldi. Chunki neft haydalganda undan 5—20 % miqdoridagina benzin olinadi, xolos. Shu sababli neft texnologiyasini o‘zgartirishga, ya’ni benzin fraksiyasini boshqa fraksiyalar hisobiga, asosan, yuqori temperaturadagi fraksiya hisobiga oshirishga to‘g‘ri keldi.

Vazelin tibbiyotda, parafin esa kimyo sanoatida keng qo‘llanadi. Qoramoyning turli fraksiyalari haydalib bo‘lgach, qolgan qoldiq gudron deb ataladi. Gudrondan asfalt tayyorlanadi. Sanoatimizning tobora o‘sib borayotgan talabini neftdan to‘g‘ridan to‘g‘ri haydash usuli bilan ajratib olinadigan benzin miqdori qondira olmay qoldi. Chunki neft haydalganda undan 5—20 % miqdoridagina benzin olinadi, xolos. Shu sababli neft texnologiyasini o‘zgartirishga, ya’ni benzin fraksiyasini boshqa fraksiyalar hisobiga, asosan, yuqori temperaturadagi fraksiya hisobiga oshirishga to‘g‘ri keldi.