Мавзу: Нефт ва газ қудуқларини таъмирлашда жихозлар ва тортгичлари

Пармалаш жарёнида юз берадиган
фалокат ва асоратлар
Пармалаш жараёнида ва скважиналарни синаш даврида ҳар хил сабабларга кўра фалокат ва асоратлар юз беради.
Фалокат турлари ва қутқариш асбоблари
1. Пармалаш қувурларининг синиши, скважинага тушиб кетиши, қувурларни уловчи буюмларнинг синиши ёки сиртилиши, қувурларнинг скважина деворига ёпишиб қолиши; 2. Долото, пармалаш каллаги ва коронкаларнинг синиб ёки узилиб қолиши; 3. Забой двигателларининг узилиб қолиши; 4. Мустаҳкамловчи қувурларни ёки насос-компрессор қувурларининг фавқулодда скважинага тушиб кетиши ёки узилиб, мажақланиб қолиши; 5. Геофизик асбоб ва кабелларнинг узилиб қолиши; 6. Ҳар хил металл буюм ва асбобларнинг скважинага тушиб кетиши.
Фалокатларни бартараф қилишда унинг ҳолатига қараб тадбир ва тутқичлар қўлланади. Фалокатларнинг аксарияти қувурлар билан юз беради. Пармалаш, мустаҳкамлаш ва насос-компрессор қувурларини скважина ичида ушлаб ва чиқариш учун кўп қўлланадиган тутқичлар колокол ҳамда метчик ҳисобланади.
Булардан ташқари шлипслар, қувур тутқичлар, овершотлар ҳам ишлатилади.
Метчиклар
Универсал, махсус ва силлиқ метчиклар бўлади. Метчиклар қувурлар деворининг ички томонидан, ушлаб чиқаришга мўлжалланган. Булар қувурлар бошида муфтаси ва боғловчиси бўлсагина ишлатилади. Универсал метчик майда резбали бўлиб пармалаш қувурларини ушлаб чиқаради.
Махсус метчиклар йирик резбали бўлиб, пармалаш ва оғирлаштирилган пармалаш қувурларини боғловчи йирик резбалардан ушлашга мўлжалланган. Силлиқ метчиклар универсал метчикга ўхшаш, лекин унда резба бўлмайди. Бу турдаги метчик скважинада қолиб кетган қувурлар айланувчан бўлганда ишлатилади. Қолиб кетган қувур айланувчан бўлса универсал метчик билан унинг деворларини кесиб ушлашга имконият бермайди.
Метчиклар ўнг ва сўл резбали қилиб тайёрланади.
Универсал метчигининг марказлаштирувчи мослама билан уланиши.
а-даричали йўналтирувчи; б-воронкали йўналтирувчи;
в-марказлаштирувчи мослама.1-каллак; 2, 3-йўналтирувчи; 4-воронка;
5-ҳалқасимон марказлаштирувчи мослама; 6-метчик.
Махсус метчикнинг марказлаштирувчи мослама билан уланиши.
а-воронкали йўналтирувчи; б-даричали йўналтирувчи.
1-каллак; 2, 3- йўналтирувчи; 4-воронка; 5-махсус метчик.
Колоколлар
Колоколлар скважина ичида узилиб қолган пармалаш, мустаҳкамловчи ва насос-компрессор қувурларининг ташқи деворидан резба чиқариб, кўтаришга хизмат қилади. Скважинада қолиб кетган қувурларни колокол билан тутганда уни айлантириш ёки юқорига тортиш, пастга юбориш мумкин.