Mavzu: Mutaxasislik fanlarini o’qitishning didaktik tamoyillari va ularga rioya qilish metodikasi mundarija

Matematika va kibernetika usullari o'qitish nazariyasi amaliyotida hisoblash matematikasi va kibernetikasi mashinalari yordam ida bir tildan ikkinchi tilga tarjima, dasturli ta iim va uni mashina orqali boshqarish, o'qitishni mustahkamlash, baholash orqali ta’lim -tarbiya samaradorligini oshirish differensial va individual taiim berish kabi jarayonlardir.
Ijtimoiy tadqiqot metodi, bunda anketaga savollar kiritiladi. Bundan maqsad o'quvchilarning kasb-hunarga bo'lgan munosabatlarini aniqlash, o'quvchilar orasidagi do'stlik munosabatlarini, o'quv yurtidagi shart-sharoitlarni bilish, yutuq va kamchiliklarni, o'quvchilar orasidagi munosabatlarni, dinga xususan tasavvufga bo'lgan qiziqishlarini aniqlash, o'quvchilarning m a’naviy sifatlar darajasini, bilim olishga ishtivoqi, adabiyotlar bilan ta’minlanganlik darajasi, o'quv taqsimoti, o'qituvchilarning o'qitish darajasi, o'quv qo'llanmalarining sifati, kompyuter bilan mashg'ulot o'tkazish turlarini o'rganish, ilmiy va kasb mahoratini oshirishdagi mashg'ulotlar turi, ota-onalarining m oddiy yordami, ularning m a’lumoti, ish joyi, o'quvchilarning ko'p shug'ullanadigan jamoat joyi, vashash joyi, mahallasi, ilmiy dunyoqarashining shakllanishida ta’sir etuvchi omillar, mutaxassis bo'lib yetishishida hal qiluvchi omillar, o'quvchilarning onglilik darajasi jarayoni, komil inson bo'lish uchun kerakli bo'lgan m a’naviy sifatlar, qanday kasblar haqida m a’lumotga ega ekanliklari, qaysi kasbga qiziqishlari, kasb tanlashlarida maktab, mahalla va oilaning tutgan o'rni, o'quvchilarning o'qitiladigan fanlardan o'zlashtirganlik darajasi haqidagi savollar anketaga kiritiladi. Savol-javoblarning barchasi kompyuterda qavta ishlanadi va xulosalar chiqariladi.
Mehnat ta'limining didaktik tamoyillari. Didaktika xususiy metodikalar bilan bog'langan holda barcha o'quv fanlari uchun um um iy qonun va qoidalarni belgilab beradi, ya’ni tarbiya bilan cham barchas bog'liq ta’lim jarayonini tashkil etishga asos boiadigan yetakchi qoidalar didaktik qoidalar deyiladi.
Bu o'qituvchilarning faoliyatini, o'quvchilarning bilim faoliyatini. xususiyatini belgilaydigan asosiy qoidalar hisoblanadi.
Didaktik talablar mehnatning ta’lim-tarbiyaviy vazifalarini nazariy jihatdan to'g'ri bajarilishini ta’minlaydi. Mehnat ta’limini o'qitish metodikasi didaktikaning xususiy tarmog'i bo'lib, mehnat ta’lim ining ta’lim-tarbiya nazariyasi, ya’ni maqsadlari, mazmuni, qonunlari tamoyillarini ishlab chiqish bilan shug'ullanadigan fan hisoblanadi. Shu bilan birga u pedagogik texnologiyaning didaktik asosi, uning mehnat, ta’lim-tarbiya, qoida tamoyillariga muvofiqligini belgilaydi.
Mehnat ta’lim ini didaktik jihatdan to'g'ri bo'lishi uning yuqori samaradorligining zaruriv sharoiti hisoblanadi. Buning uchun zamonaviy Mehnat ta’limida didaktikaning ilmiy xulosalaridan ijodiy foydalanish talab qilinadi. Mehnat ta’lim ida qo'llaniladigan asosiy didaktik tam oyillarni o'rganilar ekan, uning o'zi nimadan iborat ekanini oydinlashtirish zarur.
Didaktika tamoyillari deganda ta’lim ning yagona didaktik aniq asosga ega tamoyillarining ijtimoiy taraqqiyot talablariga javob berishi tushuniladi, psixologiyadan olingan tadqiqot ma'lumotlari ilg'or pedagogika tajribalarini hisobga oladi. Mehnat ta’limi tam oyillarini bayon qilishda ularni juftlab o'rganish tamoyilini to'g'ri deb hisoblash kerak. Shunday qilinganda Mehnat ta’limi didaktikasining ayrim tamoyillari o'rtasidagi muayyan obyektiv mavjud aloqani ko'rsatishga imkoniyat tug'iladi. Chunonchi, Mehnat ta’lim ining onglilik, izchillik, faollik, ta’lim berishning puxtaligi kabi didaktik tamoyillariga alohida ta'rif berganda, ular o'rtasidagi ta’sir qiladigan aloqani belgilab bo'lmaydi.
Aksincha, agar Mehnat ta’lim ining didaktik tamoyillari juft tarzda ularning asosiy qoidalarining birligi nuqtayi nazaridan ko'rib chiqilsa u holda mazkur tamoyillarning tizimi quyidagicha bo'lishi m um kin: Mehnat ta’lim ining ongliligi va faolligi, m untazam ligi va abstrakligi o'quv tarbiya m aqsadlariga qaratilgan. Unumli Mehnat asosida ta’lim berishda Mehnat ta'limi o'qituvchisi shuni unutmasligi kerakki, o'quv ustaxonalaridagi amaliy mashg'ulotdagi harakatda yuqorida sanab o'tilgan mehnat tamoyillaridan bitta yoki bir nechtasi bo'ladi.