Mavzu: Mustaqillik va ona tili haqida suhbat

Darsning borishi:

5. 
   Tashkiliy qism:
   

Salomlashish;
davomatni aniqlash;
Sinfni darsga tayyorlash;
Darsning maqsadini aytish.
II. O’tgan mavzuni so’rash va mustahkamlash.
Uyga berilgan vazifani aniqlayman, tekshiraman. Og’zaki savol- javob o’tkazaman.
Fe’lga xos xususiyatlarni ayting:
1 . Fe’llar zamon bilan o’zgaradi. Fe’l uch zamonni bildiradi: hozirgi zamon, o’tgan zamon, kelasi zamon.
2. Hozirgi zamon fe’llari nima qilyapti? So’rog’iga javob bo’ladi, hozirning o’zida, ya’ni nutq so’zlanayotgan vaqtda bajarilayotgan harakatni bildiradi.
3. O’tgan zamon fe’li nima qildi? So’rog’iga javob bo’ladi, harakatning oldin, ya’ni nutq so’zlanayotgan vaqtdan oldin bajarilganini bildiradi.
4. Kelasi zamon fe’li nima qilmoqchi? So’rog’iga javob bo’ladi, harakatning keyin, ya’ni nutq so’zlanayotgan vaqtdan keyin bajarilishini bildiradi.
III. Yangi mavzu bayoni.
400- mashq. O’qing. Fe’llarni toping. Qaysi gaplardagi harakat siz so’zlab turgan vaqtda bajarilyapti?
Derazamning oldida bir tup o’rik o’sgan. U erta bahorda oppoq bo’lib gullaydi. Shu o’rik gullaganda jonimni hovuchlab turaman.
Mana, qor aralash yomg’ir yog’yapti. O’rik bechora oppoq, nozik gullarini qayoqqa yashirishni bilmayapti. Buni ko’rib mening yuragim ezilmoqda...
(Muxtor Xudoyqulovdan)
Hozirgi zamon fe’li nutq so’zlab turgan paytda bajarilayotgan (yoki bajarilmayotgan) harakatni bildiradi. –yap, -moqda hozirgi zamon qo’shimchalaridir.
IV. Mustahkamlash.
401-mashq. Matnni o’qing. Fe’llarni topib, zamonini ayting.
Ikki daryo — Sirdaryo va Amudaryo oralig’idagi o’lka insonlarning yashashi uchun qulay makon bo’lgan.
Amudaryo qirg’oqlarida katta-kichik qo’rg’onlarning qoldiqlari topilyapti. Arxeologlar qadimgi madaniyatimiz haqida ma’lumot beruvchi ashyolarni izlashmoqda.
(M. Xayrullayevdan)
Ko’chiring. Fe’llarning tagiga chizing, ustiga qaysi zamonda ekanini (o’t.z., hoz. Z.) yozing.