Mavzu: Mustaqil so`zlar va ularning shakllari. Fe’l. Reja



Download 131,62 Kb.
bet8/17
Sana14.02.2022
Hajmi131,62 Kb.
#447719
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   17
Bog'liq
5-MA&

Aniq nisbatda u o‘zi harakatni bajaradi. Aniq nisbat [0] shaklga ega bo‘lib, foilning harakatda ishtirok tarzi fe’lning lug‘aviy ma’nosi bilan belgilanadi va shunga mos ravishda foilning ishtirok tarzi xilma-xil bo‘lishi mumkin. Masalan,
1.Foil harakatning bajaruvchisi:
O‘timli fe’llarda – Karim xat yozdi. Qush uya qurdi.
O‘timsiz fe’llarda- Mashina yurdi. Bola chopdi.
2.Foil harakatni o‘zida mujassamlashtiradi va bir holatdan ikkinchi holatga o‘tadi: Karima qizardi. Bola qo‘rqdi.
Orttirma nisbat shaklida foil harakatni bajarishga qo‘zg‘altiriladi, biror ta’sir orqali harakat bajariladi: ”Onasi Salimaga kir yuvdirdi”. “Qiziqchi bolani kuldirdi”. “Xushxabar Karimjonni Toshkentga keltirdi”. “Haydovchi mashinani yurgizdi” kabi gaplarda nisbat UGMsi voqelanadi, ya’ni harakat bajarilishiga tashqi ta’sir mavjud. Ammo “Karimjon xushxabar keltirdi”, “Rahbar ishni yurgizdi” gaplarida orttirma nisbat UGMsi voqelanmagan.
Majhul nisbat shakli UGMsi–harakatni bajarishda foilning chetlashtirilishidir: Kir yuvildi. Paxta terildi. Qo‘shiq kuylandi.
Juda ko‘p fe’llarda, xususan, harakat natijasida obyektning shakli, rangi, tusi, ko‘rinishi, o‘zgarishini ifodalaydigan fe’llarda ikki xil ma’no voqelanadi: ularning birida foilning harakat tarzi majhul, ikkinchisida esa shu majhullik yo‘q. Chunonchi, Sir ochildi.(Sir tergovchi tomonidan ochildi). Sir ochildi (o‘z-o‘zidan bir holatdan ikkinchi holatga o‘tish). “Gul ochildi” tipidagi gaplarda esa majhul ma’no yo‘q. Uni aniq nisbat shakliga aylantirib bo‘lmaydi.

Download 131,62 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   17




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish