Mavzu: Murakkab o’g’itlar mikroo’g’itlar

Nitrofoskalarning xarakteristikasi.

markasi	azot, %	o’zlashtiriladigan fosfor 5-oksid
A (16:16:13)	16-14	16-17
B	12,5-	8,5-9,5
(13:16:13)	13,5
V (12:12:12)	11-12	10-11

kaliy
oksidi, %

13-14
12,5-13,5
11-12
Nitroammofosfatlarning xarakteristikasi
o'g'itlar
azot, % fosfor oksidi, % kaliy oksid,
a markasi (1:1) b markasi (1:1.5) nitroammofoska
nitroammofos
navi (NPK-50 %)
navi (NPK - 44
%)
karboammofos
karboammofoska
Suyuq kompleks o'g'itlar. Oishloq xo’jaligiga ko’plab miqdorda suyuq azotli o’g’itlardan ammiakli suv yetkazib berilmoqda.
Bu o’g’itni ishlatish uchun germetik berkiladigan idishlar zarur, aks holda ko’p miqdorda azotni yo’qotish mumkin.
Bu o’g’itning tarkibida faqat ammiak ko’rinishidagi azot bor, xolos.
Suyuq kompleks o’g’itlar tarkibida esa 2 yoki 3 ta oziqa elementlarining eritmasi bo’ladi. Ularga ikkinchi darajali oziqa elementlari va mikroelementlarni ham qo'shish mumkin.
Tajribalar qattiq va suyuq kompleks o'g'itlarning o’simliklarga ta'siri deyarli bir xil ekanligini ko’rsatgan.
Suyuq kompleks o’g’itlar perspektivali o’g’itlar turiga kiradi.
Bu o’g’itlarni olishning printsipial sxemasi fosfor kislotani ammiak bilan neytrallashga asoslangan (pl 1=6,5 gacha).
Suyuq kompleks o’g’itlarning 2 turi mavjud bo’lib, ularni ishlab chiqarishda foydalanilayotgan fosforning shakliga qarab farqlanadi:
1. Ortofosfor kislota
2« Superfosfor kislotasi
3. Murakkab o’g’itlardan 1 ta kimyoviy birikma tarkibida 2 yoki 3 oziq elementi bo'ladi.
Murakkab aralash yoki kombinatsiyalangan o’g’itlar jumlasiga yagona texnologik jarayonda olinadigan va 1 ta donachasiga 2 yoki 3 oziq elementlari turli xil kimyoviy birikmalar holida birikkan kompleks o’g’itlar (nitrofos, nitrofoska, nitroammofos, nitroammofoska va boshqalar) kiradi.
Aralash o’g’itlar bu oddiy o’g’itlar aralashmasidir.
Ammofos asosiy o’g’it sifatida qishloq xo’jalik ekinlariga erta bahorda yoki ekish davrida beriladi.
Diammofos (NH4)2HPO4 18 % N2, 50% P2O5 bor. Bu o’g’it fosfat kislotani ammakdan to’yintirish yo’li bilan olinadi.
2NH3+H2PO4= (NH4)2HPO4
Bu o’g’itlarning kamchiligi shundaki ularda azot fosforga qaraganda ancha kam. Shu sababli N hamda P2O5 ni normal nisbatlarda olish uchun muayyan miqdorda azotli o’g’it qo’shish lozim.
Nitrofos va nitrofoskalar fosforni nitrat kislotalari bilan parchalash orqali olinadi. Nitrofoskalarda azot N va P elementi bo’ladi, ularga KCl ko’p xilda nitrofoskalar deyiladi. Bularda N-10-17% P2O5 8-30% va K2O-12-20% gacha bo’lishi mumkin.
Nitroammofos va nitroammofoskalar nitrat hamda fosfat kislotalar aralashmasini ammiak bilan neytrallab olinadi.
Monoammoniy fosfat asosida olinadigan o’g’it nitroammofos, kaliy qo’shilgani esa nitraammofoska deyiladi. Tarkibida N miqdorini 10-30% va P2O5 miqdorini 27-14% oraligida qilib chiqarish mumkin. Nitrammofoskalarga N, P va K ning umumiy miqdori 44 dan 62,5 gacha bo’ladi.