Mavzu: Mulohazalar algebrasi formulalari tadbiqi. Rele-kontakt sxemalari. Reja

INVERTOR. 

Shu  vaqtgacha  ko‘rilgan  mantiqiy  elementlar    hech  bo‘lmasa  ikkita  kirish  va  bitta 

chiqishga  ega edi. INVERTOR deb yuritiladigan “yo‘q”  sxemasi esa bitta kirish va bitta 

chiqish  mavjud.  Invertorning  asosiy  vazifasi  chiqishda  kirish  signaliga  teskari  bo‘lgan  

signalni ta’minlashdan iborat. Invertor quyidagicha belgilanadi: 

 

5-chizma. 

Rostlik jadvaliga ko‘ra Bul ifodasi  ko‘rinishda bo‘1adi. 

 

 

“Va-yo‘q” mantiqiy elementi. 

“Va-yo‘q” mantiqiy elementi va-yo‘q mantiqiy funtsiyani yoki inventorlangan 

“Va” ni amalga oshiradi. Ushbu mantiqiy amal quyidagicha belgilanadi: 

 

 

 

 

6-chizma 

---

Bu belgini quyidagicha yoyib ham yozish mumkin. 

 

 

 

 

 

 

7-chizma. 

Rostlik jadvali esa quyidagi ko‘rinishni oladi: 

 

“Yoki-yo‘q” mantiqiy elementi. 

“Yoki-yo‘q” mantiqiy elementi yoki-yo‘q mantiqiy funktsiyani yoki inventorlangan 

“yoki” ni amalga oshiradi.Sxemada  quyidagicha belgilanadi: 

 

 

 

8-chizma. 

Rostlik jadvali esa quyidagi ko‘rinishni oladi: 

 

 

---

Shunga o‘xshash yana bir qancha standart belgilashlar kiritiladi: 

 

 

 

 

9-chizma. 

 

 

Ikkitadan ortiq sondagi kirishga ega bo‘lgan mantiqiy elementlar uchun ham mos 

ravishda quyidagicha belgilashlar ishlatiladi: 

 

  

 

10-chizma. 

---

Nazorat savollari 

1.  Rele-kontakt sxemasini “Va” elementidan foydalangan holda tuzing. 

2.  Rele-kontakt sxemasini “Yoki” elementidan foydalangan holda tuzing. 

3.  Rele-kontakt sxemasini “invertor” elementidan foydalangan holda tuzing. 

4.  Yuqoridagi har bir sxemani chinlik jadvali bilan keltiring. 

5.  Sxemalarda kalit qanday vazifa bajaradi? 

6.  Fizik electron sxemalardan rele-kontakt sxemalarini qanday farqi bor? 

 

Foydalanilgan adabiyotlar: 

1.  H . T. To’rayev, I. Azizov. “Matematik mantiq va diskret математика”. 

I jild. “Tafakkur-Bo‘stoni”. Toshkent-2011  

2.  Nefedov  V.N.,  Osipova  V.A.  Kurs  diskretnoy  matematiki.  M.:  MAI, 

1992.- 267 s. 

3.  Djeyms A. Anderson. Diskretnaya matematika i kombinatorika. Moskva. 

Sankt Peterburg. Kiev, 2004.- 959 s. 

4.  Alyaev Yu.A., Tyurin S.F. Diskretnaya matematika i matematicheskaya 

logika. Uchebnik, Moskva. Finanso’ i statistika. 2006. -366 s. 

5.  www. Ziyonet.uz  

6.  http://www.google.com.