MS Excel elektron jadval protsessori. MS Excelda tayyorlangan har bir hujjat (ma’lumotli jadval) Windowsda qabul qilingan ixtiyoriy nom va .xls yoki .xlsx kengaytmalardan iborat fayl bo‘ladi. Excelda odatda bunday fayl “Ish kitobi” (Книга) deb yuritiladi.
MS Excelning asosiy ish sohasi bu – Ish kitobi bo‘lib, u “Лист” deb ataluvchi ish varaqlaridan tashkil topgan.
Har bir ish varag‘i Лист1, Лист2, ... nomlar bilan atalgan bo‘lib, ular jadvalning pastki qismidagi yorliqchalarda ifodalangan.
Foydalanuvchi bu nomlarni xohlaganicha o‘zgartirishi mumkin. Buning uchun shu nomlar yozilgan yorliqlarni sichqoncha yordamida tezda ikki marta tanlash kerak. Shundan so‘ng yangi nomni terish mumkin.
Excel ish varaqlari butun sonlar bilan tartiblangan satrlar va lotin alifbosining bosh harflari bilan belgilangan ustunlarning kesishmasida joylashgan yachekalar to‘plamidan iborat.
Har bir yacheyka o‘z nomiga (yoki adresiga) ega bo‘lib, u satr va ustun nomlarining konkatenatsiyasi bilan aniqlanadi, masalan, A ustun bilan 7-satrning kesishmasi – A7 yacheykasidir.
Agar yacheykalarning adreslariga murojaat qilinadigan bo‘lsa, ustun nomlari albatta ingliz alifbosida kiritilishi kerak. Bunda katta va kichik harflar farqlanmaydi.
Excelda formulalar satri deb atalgan maxsus satr mavjud bo‘lib, bu satrda ketma-ket quyidagi obyektlar joylashgan: yacheyka uchun “Имя” nomli nom maydoni; kiritilayotgan formulani bekor qilish uchun “Отмена” tugmasi; formula kiritishni tasdiqlovchi “Ввод” tugmasi; formula uchun zarur bo‘lgan funksiyani qo‘yish uchun “Вставить функцию” nomli tugma hamda formula satrining o‘zi.
Bunda nomlar maydonida jadval ko‘rsatkichi joylashgan yacheykaning adresi yoki nomi ifodalanadi. Bu yerda adres deganda shu yacheykaning ustun va satr nomlari orqali ifodalanishi tushiniladi. Nom deganda foydalanuvchi tomonidan biror yacheyka yoki yacheykalar guruhiga, adresni ifodalamaydigan ixtiyoriy nom qo‘yilishiga aytiladi. Ayrim masalalarni hal qilishda yacheyka yoki yacheykalar guruhining adresi bilan ishlash noqulay bo‘lib qoladi va shuning uchun ularni tushunarli bo‘lishini ta’minlash maqsadida nomlar orqali ifodalaydilar. Adres o‘rniga nom qo‘yish uchun biror yacheyka yoki yacheykalar guruhi ajratilgach, nomlar maydonidagi adres sichqoncha yordamida tanlanadi va Exceldagi adreslardan farqli nom teriladi, so‘ngra Enter klavishasi bosiladi.
Formulalar maydonida yacheykadagi ma’lumot yoki formula ifodalanadi. Yacheykada esa odatda formula yordamida bajarilgan hisob natijasi ifodalanadi. Yacheyka ichidagi ma’lumot yoki formulalarga bu maydonda o‘zgartirishlar kiritish mumkin.
Har bir yacheykaka son, matn yoki formula tarzidagi ma’lumotlar kiritiladi. Ularning kiritilishi tartibi bilan tanishib chiqamiz.
Son – ishorali yoki ishorasiz butun hamda haqiqiy sonlar. Haqiqiy sonlar o‘nli kasr ko‘rinishida kiritilib butun va kasr qismlari orasiga “,” (vergul) belgisi qo‘yiladi. Ba’zan haqiqiy sonlar juda katta yoki juda kichik, ya’ni nolga yaqin bo‘lishi mumkin, bunday hollarda ular eksponensial ko‘rinishda tasvirlanadi. Masalan:
Butun sonlar: 0; 1266; 2008; +129
Haqiqiy sonlar: –0,09; 1,205; +255,1;
Eksponensial ko‘rinishdagi sonlar: 1,00E+09 (aslida 1 000 000 000); 1,20E-07 (aslida
0,00000012).
Har qanday son yacheykaka to‘g‘ri kiritilsa yoki yacheykada biron hisoblash natijasi ifodalansa, u yacheykaning o‘ng chetiga surilib qoladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |