Мавзу: молия бозорлари ва институтлари

Intellektual tovarlar bozori

Intellektual tovarlar bozori – bu bozorning mahsus turi bo’lib, aqliy mehnat mahsuli bo’lmish tovarlar va hizmatlarning ayirboshlanishini bildiradi.

Bu bozorda sotuvchilar va haridorlar mahsus Tovar hisoblangan ilmiy g’oyalar, tehnikaviy yangliklar, san’at va adabiyot asarlari, hilma-hil axborotlarni oldi-sotdi etish yuzasidan munosabatda bo’ladilar.

Intellektual bozor turli ko’rinishlarda bo’lishi mumkin.

Jumladan:

• ilmiy – tehnik ishlanmalar bozori;
• tasviriy san’at bozori;
• musiqa bozori;
• antikvar buyumlar bozori;
• kino bozori;
• ahborot bozori va h.k.

Intellektual tovarlar bozorida ilmiy – tehnikaviy ishlanmalar oldi – sotdisi katta o’rin tutadi. U amalda:

• patent;
• litsenziya;
• hoy- xoy sotishdan iborat.
• Intellektual bozorda ko’pincha innovasya firmalari ish yuritadilar. Ular yangilikni toipish, uni bozorda sotish, ishlab chiqarishga joriy etish yuzasidan hizmat ko’rsatadilar. Bu ishda injirining va konsalting firmalar ham qatnashadi. Mazkur bozor fan-tehnika rivojiga katta hissa qo’shadi, yangiliklarni kerakli joyda samarali qo’llanishini ta’minlaydi.

Молия бозорининг ташкилий структуралари турли хил молия инстититулари (молия-банк муассасалари, суғурта компаниялари ва бошқа)ни ўз ичига олади, бироқ улар орасида фонд биржалари асосий ҳисобланиб, уларнинг мунтазам ишлаши нафақат молия-кредит муносабатлари ва пул муомаласи соҳасига, балки умуман мамлакатнпнг иқтисодий ижтимоий ривожланишига ҳам сезиларли даражада таъсир кўрсатади. Биржаларнинг уч тури мавжуд: 1. Ёпиқ биржа - бу биржадаги ундаги савдоларда фақат унинг аъзоларигина иштирок этишлари мумкин; 2.Ташриф буюрувчиларнинг эркин кириши мумкин бўлган биржалар - ундаги битимларни фақат маклерларгина амалга оширадилар 3.Хукумат идоралари назорати остида иш кўрувчи биржа

Биржаларнинг асосий вазифалари булиб: - қимматли қоғозларни сотиш ва харид қилиш бўйича фаол операциялар ҳисобланиб, бунда улар баҳоси талаб ва таклиф таъсирига боғлиқ бўладиган специфик товар сифатида майдонга чиқади. - кечиктириб бўлмайдиган талабларни амалга ошириш учун эмитентларга қўшимча молия ресурсларининг қимматли қоғозларини бериш; - ижтимоий ишлаб чиқариш структурасини ўзгартиришга имкон берадиган молия ресурсларини қайта тақсимлаш; - омонатчиларга жамғарилган пул маблағларидан ўзи учун мумкин қадар катта наф билан фойдаланиш имкониятларини тақдим этиш ҳисобланади