Mavzu: modda massasini saqlanish qonuni. Massalar farqiga ko’ra ishlanadigan masalalar, bir necha tenglamalar asosida ishlanadigan masalalar yechish usullari. Reja



Download 2,2 Mb.
bet5/13
Sana11.07.2022
Hajmi2,2 Mb.
#775722
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13
Bog'liq
2 522206320404936000kurs ishi[1]

Modda massasini saqlanish qonuni.

Bu kimyoning eng birinchi qonuni. Bu qonun dastlab 1784 yilda M.V.Lomonosov tomonidan va keyinchalik 1789 yilda A.Lavuaze tomonidan ta’riflangan:


"Kimyoviy reaksiyaga kirishuvchi moddalar massasining yig’indisi reaksiya mahsulotlari massalarining yig’indisiga tengdir"

Misol: CaCO3 + 2HCl = CaCl2 + CO2 + H2 O
100 73 111 44 18
173 173
CaCO3 = CaO + CO2
100 56 44
Radioaktiv parchalanish, atom va vodorod bombalarining portlashi kabi katta miqdorda energiya ajralib chiqishi bilan boradigan jarayonlar massalar saqlanish qonuniga emas, balki materiyaning saqlanish qonuniga bo’ysunadi. Agar jarayon davomida E energiya ajralib chiqsa, bu jarayon davomida massaning o’zgarishi Eynshteyn tenglamasi bilan ifodalanadi:
E=m*c2
c - vakuumdagi yorug’lik tezligi.
m-reaksiyalarda massa o’zgarishi nihoyatda kichik bo’ladi va uni tarozi
yordami bilan payqash qiyin.
Masalan: H2 + 1/2O= H2O + 241,8 kj/mol
Massaning o’zgarishi kimyoviy reaksiyalarda juda oz bo’lganligidan amalda uni o’zgarmaydi deb olinadi.

Agar mahsulot qattiq bo'lsa, boshqa tomondan, uning massasi uning hosil bo'lishi uchun ishtirok etgan reaktivlar yig'indisiga teng bo'ladi. Xuddi shu narsa suyuq yoki gazsimon mahsulotlarda ham sodir bo'ladi, ammo natijada ularning massasini o'lchashda xatolarga yo'l qo'yiladi.
Ushbu qonun o'tgan asrlarda o'tkazilgan tajribalardan kelib chiqqan bo'lib, Antuan Lavuazye singari turli xil taniqli kimyogarlarning hissalari bilan mustahkamlangan.
A va B o'rtasidagi reaktsiyani ko'rib chiqing2 AB hosil qilish2 (yuqori rasm). Moddaning saqlanish qonuniga ko'ra AB massasi2 A va B massalarining yig'indisiga teng bo'lishi kerak2navbati bilan. Shunday qilib, agar 37 g A 13 g B bilan reaksiyaga kirishsa2, mahsulot ABuning vazni 50 g bo'lishi kerak.
Shuning uchun kimyoviy tenglamada reaktiv moddalar massasi (A va B)2) har doim mahsulotlarning massasiga teng bo'lishi kerak (AB)2).
Yuqorida tavsiflanganga juda o'xshash misol metall oksidlarining paydo bo'lishi, masalan zang yoki zang. Rust temirdan og'irroq (garchi u bunga o'xshamasa ham), chunki metall oksid hosil qilish uchun kislorod massasi bilan reaksiyaga kirishdi.

Download 2,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish