Mavzu: milliy dinlar

PARAFIN UGLEVODORODLAR

• А) normal-parafin uglevodorodlar CnH2n+2;
• Masalan, oktan C8H18 ning kimyoviy strukturasini ko’ramiz:
• Н Н Н Н Н Н Н Н
• l l l l l l l l
• Н − С − С − С − С − С − С − С − С − Н
• l l l l l l l l
• Н Н Н Н Н Н Н Н
• Ular yuqori harorat (250–300°C) ta’siriga chidamsiz bo‘lib, osongina oksidlanadi va portlab yonadi, shu sababli benzinlar tarkibida bo‘lishi maqsadga muvofiq emas, chunki bu uglevodorodlar bo‘lgan yonilg‘i benzinli dvigatelda detonatsion (portlab) yonishni keltirib chiqaradi.
• Dizel yonilg‘isining tarkibida bo‘lishi esa yonilg‘ining o‘z-o‘zidan alangalanish qobiliyatini oshiradi. Natijada dvigatel oson yurgizib yuboriladi. va yumshoq , barqaror ishlaydi.

Б) Izomer-parafin uglevodorodlar CnH2n+2

• Tarkibi va molеkulyar massasi bir xil, lеkin molekulada atomlarning bir-biriga nisbatan joylashuvi har xil bo’lib, shu sababli ham ularning kimyoviy va fizikaviyaviy xossalari ham turlicha bo’l adi.
• Izomer-parafin uglevodorodlar benzin tarkibida qancha ko‘p bo‘lsa, shuncha yonilg‘i to‘liq yonadi va benzinning detonastiyaga qarshilik ko’rsatish qobiliyati yuqori bo’ladi.
• Dizel yonilg‘isi tarkibida esa bu uglevodorodlar qiyin oksidlanisi tufayli alangalanishning kechikish davrini uzaytirib yuboradi va natijada dizel dvigateli taqillab ishlaydi.

2. Naften uglevodorodlar, kimyoviy formulasi: CnH2n.

• 2. Naften uglevodorodlar, kimyoviy formulasi: CnH2n.
• Bu uglevodorodlar siklik strukturaga ega. Ular parafin uglevodorodlardan 2 ta vodorod atomi kamligi bilan farq qiladi.

3.Aromatik uglevodorodlar,

• 3.Aromatik uglevodorodlar,
• kimyoviy formulasi: CnH2n-6, CnH2n-12
• Aromatik uglevodorodlar neft tarkibida parafin va naften uglevodorodlarga nisbatan ozroq miqdorda (5-20%) uchraydi. Bu uglevodorodlar ko‘p qurum hosil bo‘lishiga olib keladi, shuningdek, harorat pasayganda moylarning qovushqoqligini oshirib yuboradi. Harorat pasayishi bilan aromatik uglevodorodlarning qovushoqligi keskin oshadi, bu esa moylash materiallarining xususiyatlariga teskari ta’sir ko‘rsatadi. Shuning uchun bu uglevodorodlar moylash materiallarida kam bo‘lgani maqsadga muvofiq.