Mavzu: Mehnat muhofazasi fanining maqsad va vazifalari. Reja

Mehnat muhofazasi
- bu ijtimoiy, iqtisodiy texnika, sanitariya-gigiena, mehnat qonunlari va tashkiliy chora-tadbirlar tizimidan iborat bo' lib,uzluksiz faoliyatjarayonida inson sog'lig'i va mehnat qobiliyatini saqlashni ta'minlashga qaratilgan fandir.
Mehnat qilish faqatyashash vositasi bo' lib qolmasdan, balki hayot talabi bo'lib qolishi kerak.
Mehnatni muhofaza qilish fani quyidagi fanlar bilan uzviy bog’langan
• Ijtimoiy xuquqshunoslik va iqtisod fanlari:
- bunda mehnat qilish huquqi, jamiyatshunoslik, mehnatni ilmiy tashkil qilish, iqtisod, sanoatni tashkil qilish, rejalashtirish va boshqa masalalar o’rganiladi.
• Tibbiyot fanlari -
bunda mehnat qilish gigienasi, sanoat sanita- riyasi, sanoatda zaharla- nish, mehnat qilish fiziologiyasi, mehnat qilish psixologiyasi va boshqamasalalaro’rganiladi.
yong'in xavfsizligi: uning kelib chiqish sabablari, uni oldini olish, yong'inni o'chirish texnika vosita va usullarini o'rganish;
jarohatlanganlarga birinchi tibbiy yordam ko'rsatish tartib va qoidalarini o'rganish
Yuqorida qayd etilgan nazariy bilimlarga asoslangan holda har bir mutaxassis fanni o'rganish orqali quyidagilarni amalga oshira bilishi kerak:
xavfli va zararli ishlab chiqarish jarayonlarini baholash; mehnat xavfsizligini ta'minlash bo'yicha maqbul variantlarni tanlashda mustaqil qarorlar
qabul qilish; baxtsiz hodisalarni
malakali tekshirish va ularning sabablarini aniqlash

mehnat muhofazasi bo'yicha ko'rsatmalar tuzish; ishlab chiqarish xona va ish joylarining sanitar-gigienik holatini belgilovchi ko'rsatkichlarni (gazlanganlik va changlanganlik darajasi, shovqin va titrash, yoritil- ganlik, harorat, nisbiy namlik, havoning harakatlanish tezligi, havo bosimi va boshqalar) aniqlovchi asbob-uskuna va jihozlardan foydalana bilish; o't o'chirgich texnikalarini ishlata bilish; ishlab chiqarishda ishchi xizmatchilar va shaxsiy tarkibni mehnatni muhofaza qilish bo'yicha o'qitish; birinchi tibbiy yordam ko'rsatish.

• mehnat muhofazasi bo'yicha ko'rsatmalar tuzish; ishlab chiqarish xona va ish joylarining sanitar-gigienik holatini belgilovchi ko'rsatkichlarni (gazlanganlik va changlanganlik darajasi, shovqin va titrash, yoritil- ganlik, harorat, nisbiy namlik, havoning harakatlanish tezligi, havo bosimi va boshqalar) aniqlovchi asbob-uskuna va jihozlardan foydalana bilish; o't o'chirgich texnikalarini ishlata bilish; ishlab chiqarishda ishchi xizmatchilar va shaxsiy tarkibni mehnatni muhofaza qilish bo'yicha o'qitish; birinchi tibbiy yordam ko'rsatish.
• Texnika fanlari -
• bunda umummuhan- dislik fanlari, yong'inga qarshi kurash texnikasi, muhandislik ruhshunos- ligi, ergonomika, sanoat nafosati va boshqa masalalar o’rganiladi.
• Insoniyatning uzoq o'tmish hayotiy tajribasi har qanday faoliyat potentsial xavfga ega ekanligini tasdiqlaydi. Albatta, bu tasdiq aksiomaviy tavsifga ega. Vaholanki, shu bilan bir qatorda xavf darajasini boshqarish va kamaytirish ham mumkin. Lekin, qanday vaziyatda bo'lmasin mutloq xavfsizlikga erishib bo'lmaydi.
• Xavfsizlik - ma'lum darajada xavf tug'ilishi bartaraf etilgan faoliyat holati (faoliyatni amalga oshirishdagi asosiy maqsad).
• Mehnat muhofazasi-ishlab chiqarishdagi mehnat xavfsiz­ligini ta'minlashga qaratilgan vosita, usullar majmui. Demak, insonning mehnat xavfsizligini ta'minlash birinchi navbatda uning mehnat faoliyati jarayonini va uni amalga oshirishda yuzaga keladigan xavfli omillarni o'rganishni talab etadi. Shu sababli, inson mehnat faoliyatining xavfsizligini ta'minlash bo'yicha tadqiqot ishlari eramizdan oldingi 384-322 yillarda ijod qilgan Aristotel, eramizdan oldingi 460-377 yillarda yashagan Gippokrat asarlarida ham uchraydi. Uyg’onish davrining buyuk olimi Paratsels (1493-1541 yillar) tog' ishlarini bajarishda yuzaga keladigan xavfli omillarni o'rganib chiqqan. U o'z asarlarida «Barcha moddalar zahardir, va barcha moddalar dori-darmon hamdir. Faqat bir me'yor ushbu moddani