Mavzu: Matеmatikani o’qitish mеtоdlari, tasnifi, tavsifi. Reja

1.O’quvchilarning o’quv axborotlarini eshitish orqali qabul qilishiga ko’ra o’qitish metodlari
Og’zaki metodlar.
Qiska vaqt ichida xajmi bo’yicha eng ko’p ma’lumotlar berish, mazkur jarayonda o’quvchilar oldiga muammolar qo’yish, mazkur muammolarni xal qilish yo’llarini ko’rsatish imkonini beruvchi o’qitish metodlari — o’qitishning og’zaki metodlari deb yuritiladi.
O’qitishning og’zaki metodlari o’z navbatida quyidagilarni o’z ichiga oladi:
a) Tushuntirish metodi. Bu metod asosida dars tashkil etilganda o’qituvchi yangi o’quv materialni qabul qiladi, o’quvchilar esa bilimlarni tayyor xolda qabul qiladilar. Bunda o’qituvchidan o’quv materialni aniq, qisqa va tushunarli yetkazib berish talab etiladi.
b) Suxbat metodi. Bu yetakchi o’qitish metodlaridan biri bo’lib, undan darsni turli bosqichlarida qo’llaniladi. Mazkur metod — o’qitishning savol- javob metodi xisoblanib, bunda o’qituvchi tomonidan dars maqsadidan kelib chiqqan xolda oldindan tayyorlangan savollar va ularga beriladigan javoblar orqali o’quvchilarda nazariy bilimlar va amaliy ko’nikmalar shakllantiriladi.
v) Hikoya metodi. Bu metod yordamida darsni tashkil etishdan foydalanilganda yangi bilimlarni tushuntirish xikoya ko’rinishida amalga oshiriladi. Matematikani o’qitishda asosan “matematika tarixi” haqida ma’lumotlar berishda foydalaniladi.
g) O’quvchilarning kitob bilan ishlashlari. Darslik -asosiy ta’lim vositalarida biri xisoblanib, undan o’quvchilarni to’g’ri foydalana olishi muxim xisoblanadi. Ayniqsa, matematikadan darsliklar va o’quv ko’llanmalarida foydalanishda unda berilgan matematik matnni mustaqil o’qiy olish, misol va masalalarni yechishda oldindan berilgan ko’rsatmalarga e’tibor berish va shu orqali yangi bilimlarni mustaqil egallash malakalarini oldindan shakllantirish maqsadga muvofik xisoblanadi.
Ko’rgazmali metodlar. O’qitishning ko’rgazmali metodlari – o’qitishning bunday metodlari o’quvchi-talabalarga shaxsiy kuzatishlari asosida yangi bilimlarni egallash imkonini beradi.
O’qitishning kurgazmali metodlaridan foydalanishda atrof muxitdagi predmet va xodisalar, ularning turli modellari kuzatish obyektlari bo’lib xizmat kiladi.
O’qitishning ko’rgazmali va og’zaki metodlari o’zaro chambarchas bog’langan bo’lib, ulardan ta’lim jarayonida ko’p xollarda birgalikda foydalaniladi. Masalan, dars jarayonida ko’rgazmalarni namoyishi tushuntirish metodidan foydalangan xolda amalga oshiriladi.
Pedagog olim L.V.Zankov o’z ilmiy-pedagogik, ilmiy-metodik tadqiqotlarda ko’rgazmali va og’zaki metodlardan birgalikda foydalanishning quyidagi 4 ta asosiy ko’rinishini aloxida ajratib ko’rsatgan:
1. O’qituvchi og’zaki nutqi yordamida o’quvchi-talabalarning kuzatishlarini boshqaradi;
2. Og’zaki tushuntirishlar kuzatilayotgan obyekt tug’risida yanada chuqurroq ma’lumot berish imkoniyatini beradi;
3. Ko’rgazmali vositalar o’qituvchining og’zaki tushuntirishlarini tasdiqlovchi va konkretligini ta’minlovchi illyustrasiya bo’lib xizmat qiladi;
4. Ko’rgazmali metodlar o’qituvchining o’quvchi-talabalarni kuzatishlarini umumlashtirishda va umumiy xulosa chiqarishda muxim ro’l o’ynaydi.