Mavzu: ”Maktabim qutlug‘ makonim, kitobim – oftobim“

Ichda o'qish ham tovushga asoslangan, lekin unda ovozsiz o'qiladi. 

 

Shivirlab o'qish yarim ovoz bilan o'qishdir. Malakali kitobxon o'qishning 

har uch turini bilishi zamr. Ovozli o'qishning ham, ovozsiz ichda o'qishning 

ham,  shivirlab  o'qishning  ham  o'z  qo'llanish  o'mi  va  afzalliklari  hamda 

kamchiliklari  bor.  Masalan,  2-sinf  o'quvchilari  ichda  o'qiganda  kam  so'z 

o'qiydi,  so'zning  ma'nolarini  tushunmay  qoladi,  o'qiganlarining  mazmunini 

to'liq o'zlashtira olmaydilar. 

Psixologik  izlanishlar  shuni  ko'rsatadiki,  o'qishni  endi  o'rganayotgan 

o'quvchilar o'qilayotgan matnni tushunib  borishlari uchun eshitish sezgisiga 

ham  e'tibor  qaratganlar.  Ikkinchidan,  2-sinf  o'quvchilarida  o'qish 

---

27 

 

ko'nikmalari  yaxshi  shakllanmagani  uchun  ichda  o'qish  jarayonida  ayrim 

so'zlarni noto'g'ri o'qish natijasida uning ma'nosini tushunmaganlar.  Shularni 

nazarda  tutgan  holda,  1-2-sinflarda  ovozli  va  shivirlab  o'qishdan 

foydalaniladi. 

3-4-sinflarda  ovozli  o'qish  bilan  birga  ichda  o'qishdan  ham  foyda-

laniladi. Bu sinflarda ichda o'qish ancha samarali bo'ladi, lekin bunda ichda 

o'qish  mexanik  o'qishga  aylanmasligi  kerak.  Ichda  o'qish  biror  maqsadga 

yo'naltirilishi,  ya'ni  quyidagicha  turli  topshiriqlar  asosida  ichda  o'qitilishi 

lozim: 

- She'rni ichingizda o'qib, ifodali o'qishga tayyorlaning. 

-  Ichda  o'qing,  ma'nosi  tushunarsiz  so'zlarni  aniqlab,  lug'at  daf-

taringizga  yozing.  Lug'atdan  foydalanib,  ularning  ma'nosini  izohlashga 

harakat qiling. 

- Hikoyani ichingizda o'qib, uni qismlarga bo'ling. 

- Ichingizda o'qib, ovoz chiqarib to'g'ri o'qishga tayyorlaning. 

- Ichingizda o'qing. Tabiatning ko'rinishi tasvirlangan o'rinni toping. 

Bu  kabi topshiriqlar sinfdan sinfga o'tgan sari murakkablashib  boradi.  

Bunda  o'quvchilarning  asarni  qanchalik  idrok  etganliklari  tekshirilib  

borilishi zarur.