Мавзу: Мактабгача таьлим муассасаларида гимнастика машғулотлари

---

Мавзу: Мактабгача таьлим муассасаларида гимнастика машғулотлари 
ташкили, мазмуни ва методикаси 
Қўлланиладиган таьлим технологиялари: семинар-мунозара, технологик 
ёндашув, кичик гурухларда ишлаш методлари. “Класстер” технологияси 
Назорат саволлари 
1. Болалардаги харакатланиш анализатори 
2. 
Акселератсия 
3. 
Боғча ёшида функционал системалар 
4. 
Гимнастика машғулотларининг тузилиши 
5. Таьлим мақсадларини аниқлаш 
6. 
Умумривожлантирувчи машқлар 
7. Машғулотни ташкил этиш 
Кичик мунозара ўтказиш 
Мавзуни “Класстер” технологиясида туркумлаш 
1.Болалардаги 
харакатланиш 
анализатори 
2. Акселератсия 
4.Гимнастика 
машғулотларининг 
тузилиши 
3.Боғча ёшида 
функционал 
системалар 
5. Таьлим 
мақсадларини 
аниқлаш 
7. Машғулотни ташкил 
этиш 
6. 
Умумривожлантирувч
и машқлар 
Gimnastika 

---

1.Мактабгача таълим муассасаларидажисмоний тарбия турли воситалар 
ёрдамида амалга оширилади. Булар ичида гимнастика энг мухим 
воситалардан бири ҳисобланади. Гимнастика барча ёшдаги гуруҳ 
болалари жисмоний тарбиясининнг ҳаммабоп ва самарали воситаси 
хисобланади. Шуғулланувчиларнихар томонлама ривожлантиришга, улар 
соғлиғини яхшилаш ва қад ростлиги ва ўқувчиларни ҳаракатлантирувчи 
вазифаларини шакллантиришга йўналтирилган 
Болалардаги ҳаракатлантирувчи анализаторлар бир неча йиллар 
мобайнида 
такомиллаштирилади. 
Мактаб 
ёшидан 
бошлаб 
ҳаракатлантирувчи анализатор фаол ривожланади. Юкори синфларга 
келиб у юқори даражага эришади. Атроф-муҳит таъсири остида бўладиган 
ва ҳаракатлантирувчи фаолият тартиби билан боғлиқ бўлган болалар ва 
ўсммрлардаги ҳаракатлантирувчи вазифани шакллантиришда биологик 
омилларга эътибор бериш лозим. 
2
Акселерация - тана бўйлама бўғинларининг жадал ўсиши, у жисмоний 
ривожланиш ва муфоқлаштирувчи фаолиятга катта таъсир кўрсатади.
Ҳаракатлантирувчи вазифанинг шаклланиши ва такомиллашувини педагогик 
омил асосий белгиларини татбиқ қилиш йўли билан амалга ошириш мумкин. 
Педагогик омилнинг биринчи белгиси ҳаракатлантирувчи ҳаракатларга 
ўргатиш ҳисобланади. Ўқувчиларни асосий гимнастика турли машқларига 
ўргатиш ҳаракатлантирувчи вазифа шаклланишига ёрдам беради. 
3. 
Богча ёшида баъзи бир функционал системалар скелет-мушак системаларни 
ривожланишининг якунланмаганлиги сабабли бу ёшдаги болаларга кўйидаги 
асосий гимнастика машқлари тавсия этилади: юриш, югуриш,оғма ўтиргичга 
чиқиш, гимнастик деворга чиқиш, узоқликка отиш, 1м баланликдаги тўсиқ орқали 
ўтиш, копток отиш ва тутиш, нишонга отиш, тўлдирилган коптоқларни олиб ўтиш, 
мувозанатда машқлар, сакрашлар (узунликка ва баландликка), акробатик машқлар 
- ўмбалоқ ошиш, думалашлар, куракларда кадни ростлаш. кичик ёшдаги болаларга 
тақлиф қилиш хос, шунинг учун уларни ўргатганда болага қуйидагиларни айтиш 
мақсадга мувофиқ бўлади: “Мен қилгандек қилинг”, сабаби бу ёшдаги болаларда 
ўртача кўникмалар секин шаклланади, кўпгина 
машқларни ўйинларга 
яқинлаштириб ёки ўйинлар шаклида олиб бориш тавсия этилади. 

---

4. Гимнастика машгулотлари. Тузилиши. Гимнастика машғулотлари дарс шаклида 
ҳамда мустақил машғулотлар шаклида ўтказилиши мумкин. 
Дарсда қуйидаги вазифалар тартиб билан ҳал қилинади: 
1. Шуғулланувчиларни ғайрат ва вақтни кам ишлатган ҳолда энг юқори 
натижаларга эришиши. 
2. Бутун машулот пайтида шуғулланувчилар юқори иш қобилиятини сақлаб 
қолиш. 
3. Шуғулланувчилар соғлиги учун машғулотларни ўтказиш тартиби, яхши шарт-
шароитларини таъминлаш. 
4. Гимнастика билан шуғулланиш учун учта фаза хос (бўйсунувчи, асосий, 
якуний). 
Дарс шаклидаги машгулотларниг устунлик жихатларига, шунигдек уларниг 
жамоа билан олиб борилишини киритиш мумкин. Шугулланувчи оз ортоклари
орасида бола туриб, озиниг камчиликларини осонрок кориши хамда тузатиши 
мумкин. 
Окитувчиниг рахбарлигида у нафакат машикларни бажаришни , балки йахши 
хулкка эга болишни оз ортокларига оргатади ва органади. 
Дарсни тужилиши деганда, педагогик вазифаларни хал этишниг мълум бир кетма 
кетлиги хамда шунга мувофик болган, ундаги жисмоний сифатларнинг 
алмашиниши тушинилади. 
Har bir alohida gimnastika darslarida bitta emas, balki bir nechta
har xil vazifalar hal qilinadi. Darsning yakuniy natijasi ko‘p jihatdan
bu vazifalaming qanday ketma-ketlikda hal etilishiga bogiiq. 
Shug‘ullanuvchilar gimnastika bilan shug‘ullanishlari natijasida
jismoniy sifatlarini rivojlantiradilar, foydali harakat malakalarini
egallaydilar. 
5.
Таълим мақсадларини аниқлаш. Дастлабки вазифа дарс мақсади (вазифа) 
ҳисобланади. Мақсадни тўғри белгилашга дарснинг ташкилий воситалари, 

---

услублари ва шаклларини танлаш боғлиқ. Асосий манба бўлиб давлат дастури 
хизмат қилади. Дарсда ўқитувчи шуғулланувчиларга амалий ва спорт машларини 
тўғри бажариш усулларига ўргатади. Дарс вазифаларини аниқлаб ва уларни ҳал 
қилиш учун энг яхши воситаларни танлаб, ўқитувчи мунтазам равишда 
шуғулланувчилар ҳаракатини кузатиш керак. 
Ўқитувчининг юқори талабчанлиги унинг обрўсини оширади. Дарсда ўта юқори 
интизомни ушлаб туриш керак. Бироқ бутун дарс мобайнида ўқувчиларни танг 
ҳолатида ушлаш шарт эмас. Ўқитувчига ҳар доим шуғулланувчилар эътиборини 
жалб қила олиш имкониятини бера оладиган ўқувчилар билан ўзаро 
муносабатларни ўрнатиш керак.
6. Дарснинг тайёрлов қисмида асосий қисм вазифаларини бажаришга 
тайёргралик амалга оширилади. Бу қисмда саф машқлари (югуриш, юриш, сакраб 
туришлар, рақс ҳаракатлари), умумривожлантирувчи машқлар (анжомлар билан, 
гимнастик деворда, куч, чидамлилик, эгилувчанлик ўйинлари) татбиқ қилинади. 
УРМ ни ўтказизишда ўқитувчи қуйидагиларни билиш керак: 
1.
Машқлар ҳақида хабардор қилишнинг турли усулларидан фойдаланиши. 
2.
Ёрдам кўрсатиш. 
3.
Хатоларни тўғрилаш. 
4.
Маёдончаларда шуғулланувчиларни жойлаштириш. 
Умумривожлантирувчи машқлар. Уларга умумий ҳар тарафлама жисмоний 
ривожланиш мақсадида белгиланадиган турли жисмоний машқлар киради.
Уларни оддий машқлар, ихтиёрий ҳаракатлар, мускулларни сифатий ишлаб чиқиш 
учун умумривожлантирувчи, умумтайёрлов бўғим машқлари деб аташади. 
Фикримизча, энг мос келадиган ном-умумривожлантирувчи машқлар номидир. 
Улар ҳар тарафлама жисмоний ривожланиш мақсадида белгиланади. Бунинг учун 
турли жисмоний машқлар татбиқ қилинади. Ўқитувчи керакли машқларни танла 
олишни ва уларнинг систеамиини билиши керак.