Mavzu: Mahsulot sifatini shakllantirish bosqichlari. Reja: 1

Muomala va sotish
– mahsulotni ishlab chiqaruvchi korxona tomonidan 
yuklatilgandan to iste’molchi olguniga qadar bo’lgan hayot tsiklining bir qismidir. 
Muomala bosqichida tayyor mahsulotning reja topshiriqlarida, normativ 
hujjatlarda, ortish, tashish, saqlash va sotishga tayyorlashda o’rnatilgan sifati va 
hajmining maksimal darajada saqlanishi ta’minlanishi lozim. 
Muomala va sotish
mahsulotni ekspluatatsiya qilish
– uning sifatini 
tiklanishiga va saqlanib turishiga yordam beruvchi mahsulot hayot tsiklining 
bosqichidir. Umumiy holda mahsulotni ekspluatatsiya qilish uni ehtiyojga qarab 
ishlatishni, ortish, tashish saqlash, texnikaviy xizmat ko’rsatish va ta’mirlashni o’z 
ichiga oladi. 
Bu bosqichda sifatni boshqarish asosan iste’molchi tomonidan amalga 
oshiriladi. Ekspluatatsiya qilish qoidalari ekspluatatsiya qilish bo’yicha 
ko’rsatmalarda, instruktsiyalarda va mahsulotga qarash bo’yicha eslatmalarda 
keltirilgan bo’ladi. Ushbu hujjatlarning sifatiga mahsulotdan qanchalik oqilona 
foydalanish bog’liq bo’ladi.

---

 
 
 
 
 
 
 
Mol o’tkazish 
(sotish) ehtiyoji 
Ixtiro 
qilish 
Bozorlarni 
tekshirish 
Direktorlarni 
baholash 
Texnik 
ma’lumotlar 
Mahsulotni aniqlash 
Texnik vazifa 
Funktsional talab (ehtiyoj) 
Ichki ta’sir
Tashqi ta’sir 
Loyihalash sohasi YOrdam beruvchi omillar 
Mumkin bo’lgan qiyinchiliklar 
Tarkibiy (yaqin) xisob-kitoblar
Mahsulotning modeli va eskizi 
Sxemalar, chizmalar umumiy kurinishi 
Bazis tekshirishlarning boshlanishi 
Konstruktsiya modellari 
Detallar va uzellarga texnik vazifa 
Konstruktsiya hisobi 
matematik xisob statistik loyihalashtirish takribiy 
hisob-kitoblar tajriba o’tkazish oldingi tajriba bazis 
tekshirish natijalari EVM natijalarini 
optimallashtirish 
Konstruktiv kelishuvlar 
yakuniy natijaga qanday 
ta’sir ko’rsatadi? 
Detallashtirish
Narxning qanchalik to’g’riligi 
YUtuqlarni baholash uchun 
pauza 
Ehtiyoj yo’qol madimi
Boshqa yo’l bilan ko’proq 
foyda qo’lga kiritish 
mumkinligi
Mahsulot eµtiyojga 
muvofiqmi 
Bosh namunani tayyorlash va 
sinash
Loyixalash davrida ehtiyoj 
qanchalik o’zgaradi 
Mahsulot 

---

2 - rasm. Loyihalashtirish jarayonining sxemasi. 
SHuni aytib o’tish kerakki, tovarlarni instruktsiyaga amal qilgan holda 
ishlatish, ulardan foydalanish muddatini uzaytirishi mumkin. YAroqlilik 
muddatining uzayishi esa qo’shimcha mahsulot ishlab chiqarilishiga teng kuchlidir. 
SHunday qilib, mahsulotni oqilona ekspluatatsiya qilish moddiy va mehnat 
resurslarini iqtisod qilish imkonini beradi.