Mavzu: Liniyali kvantlashda kodlashni amalga oshirish

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI


MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI

"Kompyuter injiniring" fakulteti

" Ma'lumotlar kommunikatsiyasi " fanidan

Laboratoriya ishi-№1

Mavzu: Liniyali kvantlashda kodlashni amalga oshirish.


Bajardi:Nematov D
Tekshirdi:Abraqulova N

Samarqand-2022

Mavzu: Liniyali kvantlashda kodlashni amalga oshirish.

Reja:

1. 
   Modulyasiya nima ?
   
2. 
   Modulyasiya qanday usullari bor?
   
3. 
   Analog signal nima?
   
4. 
   Raqamli signal nima?
   

Liniyali kvantlashda kodlashni amalga oshirish.

Chiziqli kodlash bir xil kvantlangan signalni kodlash, chiziqli kodlash esa bir xil kvantlangan signaldir. 1) Kodlovchilarni shakllantirish printsipiga ko'ra, ular parallel va ketma-ket bo'lishi mumkin. Agar m-bit kodlar guruhiga kiruvchi signallar (impulslar va bo'shliqlar, ya'ni 1 va 0) bir vaqtning o'zida enkoderning turli chiqishlarida paydo bo'lsa va kodlovchining har bir chiqishi mos keladigan bo'lsa, kod parallel deb ataladi. ma'lum bir bit signali. Agar m-bit kodlar guruhiga kiruvchi barcha signallar enkoderning bir xil chiqishida navbat bilan vaqt almashinuvi bilan (odatda eng muhim bitdan boshlab) paydo bo'lsa, kod ketma-ket deb ataladi. Parallel kodni ketma-ket kodga (4a-rasm) va aksincha (4b-rasm) impulslarning vaqt bo'yicha siljishini ta'minlaydigan mantiqiy sxemalar (masalan, siljish registrlari) yordamida aylantirish mumkin. Registrdan ma'lumotlarni yozish va o'qish generator uskunasidan keladigan signallar nazorati ostida amalga oshiriladi.

Bit bo'yicha vaznli chiziqli kodlovchi Bunday enkoderlarning ishlash printsipi kodlangan namunalarni ma'lum og'irliklar bilan mos yozuvlar oqimlari (kuchlanishlar) yig'indisi bilan muvozanatlashdan iborat. Chiziqli enkoderning bitli vaznli sxemasi sakkizta katakchani (m=8 bilan) o'z ichiga oladi, bu tegishli bitning (1 yoki 0) qiymatini shakllantirishni ta'minlaydi. Har bir katak (oxirgi, eng kam ahamiyatli raqamga to'g'ri keladiganidan tashqari) taqqoslash davri CC (taqqoslash) va ayirish sxemasini (CB) o'z ichiga oladi. Taqqoslash sxemalari kiruvchi AIM signalining amplitudasini mos yozuvlar signallari bilan taqqoslashni ta'minlaydi, ularning amplitudalari mos keladigan bitlarning og'irligiga mos keladi ( ; ;… ). Agar CCi ning kirishidagi signalning amplitudasi ga teng yoki undan katta bo'lsa, u holda CC chiqishida; 1 (impuls) hosil bo'ladi, CBi da signal chiqariladi, shundan so'ng u keyingi katakning kirishiga kiradi. Agar CCi kirishidagi signalning amplitudasi dan kichik bo'lsa, u holda CCi chiqishida 0 (bo'sh) hosil bo'ladi va signal hech qanday o'zgarishsiz CBi orqali o'tadi. Ushbu namunani kodlash jarayoni tugagandan so'ng, enkoderning chiqishlarida sakkiz bitli parallel kod olinadi, kodlovchi dastlabki holatiga o'rnatiladi va keyingi namunani kodlash jarayoni boshlanadi. Shunday qilib, kodlash jarayoni tortish operatsiyasiga mos keladi (kodlash jarayonida kodlangan namunaning amplitudasi mos keladigan bitlarning mos yozuvlar qiymatlari yig'indisi bilan muvozanatlanadi). Agar, masalan, enkoderning kirish qismi amplitudali namunani qabul qilsa, u holda SS8 R8=1 hosil qiladi va ettinchi katakning kirishiga amplitudali signal keladi. CC7 chiqishida biz P7 = 0 ni olamiz va bir xil amplitudali signal kodlovchining uchinchi katagiga kirishga keladi. CC6 ning chiqishida biz P6=1 ni olamiz va keyingi katakning kirishiga c signali va boshqalar yuboriladi.Natijada 10101110 ko'rinishdagi kod birikmasi hosil bo'ladi (birinchi raqam og'irligi bo'yicha eng yuqori). E'tibor bering, kodlovchida bipolyar signallarni kodlashda ijobiy va salbiy namunalarni kodlash uchun standartlarni (PE) yaratish uchun ikkita sxema bo'lishi kerak.
1 – kompanderdan foydalanmay diapazonini 128 ta teng oraliqlarga bo‘lish;
2 – xuddi shuni o‘zi, kompanderdan foydalanganda.
Komponderdan foydalanilganda erishiladigan yutuq 2.8-rasmda ko‘rsatilgan (kompressor va eksponderdan tashkil topgan sxema komponder deyiladi). Bu rasmda absissalar o‘qida signal darajasi desibellarda ko‘rsatilgan, ordinatalar o‘qida esa signalning R-darajalari va kvantlash shovqini (desibellarda) ko‘rsatilgan. Abssissalar o‘qiga 45⁰ burchak ostida egilgan bir-to‘g‘ri chiziq kompander bo‘lmaganligida va butun diapozon 128 ta teng oraliqlarga bo‘lingan holdagi signal darajalari va kvantlash shovqini nisbati R (desibellari) ni ifodalaydi. 2-egri chiziq ham diapozonni 128 ta oraliqlarga bo‘lishiga mos keladi, lekin bu holda komponder ishlatilishi ko‘zda tutiladi. Rasmdan ko‘rinib turibdiki, komponderning ishlatilishi past darajali signallar uchun kvantlashning signal/shovqin nisbatini ortishiga olib keladi (P_s1 dan kichik), R_s>P_s1, signal darajasida esa-bu nisbatning kamayishiga olib keladi. 0_db atrofida signal darajalari uchun kvantlashning signal/shovqin nisbatining sezilarli (darajalari uchun) kamayishi kompaderli sxema yuzaga keltiradigan cheklanishlarni keltirib chiqaradi, bu esa kvantlash shovqiniga o‘xshash buzilishlarga olib keladi. Komponderlashdan hosil bo‘ladigan yutuq quyidagi ifoda bilan aniqlanadi.
G = 20lgtg Qa.
Bu yerda, G- desibellarda ifodalangan komponderlashdagi yutuq.
Qa-x=0 nuqtadagi X o‘qiga nisbatdan kompressiyaning normallashgan tavsifining egilishi burchagi.
Komparator yoki hal qilish sxemasi bir ma’noda javob beradi: kirish signali musbatmi yoki manfiymi, bunda ular chiqishda mos ravishda 1 yoki 0 simvoli bo‘ladi. Kod kombinasiyaning keyingi simvollarini aniqlashda musbat va manfiy diskretlar bir xil kodlanadi. Lekin musbat diskretlarni kodlash uchun qutbi musbatli etalon manbai, manfiyli etaloni manbai ishlatiladi. Ikkinchi, uchinchi va to‘rtinchi taktlar davomida diskretlarni kodlash uchun qutbi manfiyli etalon manbai ishlatiladi.Ikkinchi, uchinchi va to‘rtinchi taktlar davomida diskret joylashgan segment aniqlanadi. Bu segmentlar chegarasi taxmin qilganda, maksimal diskret 2048 mos to‘shadi, keyingilari 0, 32, 64, 128, 256, 512, 1024 va 2048. keyingi kodlash uchun ½, ¼, 1/8 va 1/16 segmentga teng kattalik bilan etaloni ulanadi va kodli kombinasiyaning to‘rtta oxirgi simvollari aniqlanadi.