Mavzu: Kvadrat va to’g’ri to’rtburchak perimetri

Mavzu: Kvadrat va to’g’ri to’rtburchak perimetri

reja:

1.Kvadrat haqida umumiy ma’lumot

2.To’g’ri to’rtburchak haqida umumiy ma’lumot

3.Ularning perimetri

Kvadrát (lotincha: quadratus — toʻrtburchak-li) — toʼgʼri tortburchak. Qarama-qarshi tomonlari oʼzaro teng bolgan toʼgʼri burchakli toʼrtburchak yoki burchaklari toʼgʼri burchaklardan iborat boʼlgan romb kvadrat deb ataladi.
Kvadrat:
1) tomonlari teng boʻlgan toʻgʻri burchakli toʻrtburchak. Kvadratning karama-qarshi tomonlari oʻzaro parallel, diagonallari oʻzaro teng va perpendikulyar boʻladi;
2) burchaklari oʻzaro teng boʻlgan romb;
3) a sonining Kvadrati shu sonlar koʻpaytmasiga teng; Kvadratning perimetri 4a ga yuzi esa a² teng.
Kvadrat
Tomonlari teng bo`lgan to`g`ri
to`rtburchak kvadrat deyiladi.
A
B
D
С
A=B=C=D
Pkv=a+a+a+a=4a
toʻgʻri toʻrtburchak hamma burchaklari toʻgʻri (yaʼni 360°/4 = 90°ga teng) boʻlgan toʻrtburchak sanaladi.
Toʻgʻri toʻrtburchakning xossalari:
birinchisi, qarama-qarshi tomonlari teng va parallel; ikkinchisi, diagonallari teng va kesishish nuqtasi teng ikkiga boʻlinadi;
uchinchisi, ikkita simmetriya oʻqiga ega;
toʻrtinchisi, tashqi aylana chizish mumkin;
beshinchisi, yuzi eni bilan boʻyining koʻpaytmasiga teng: 




S=ab. Toʻgʻri toʻrtburchakning eni va boʻyi teng boʻlsa, kvadrat hosil boʻladi.
To`g`ri to`rtburchak:
A,B,C,D nuqtalar to`g`ri
to`rtburchakning uchlari
A
B
С
D
AD.BC-baladligi deyiladi
AB, BC, CD, AD kesmalar uning tomonlari deyiladi
AB. CD- eni deyiladi
P=a+b+a+b=2a+2b=2(a+b)
Demak, P=2(a+b)

Topshiriq

1.To‘rtburchak perimetri formulasidan foydalanib, tomonlari 7 sm va 3 sm bo‘lgan to‘rtburchakning perimetrini topamiz:
2.Uzunligi 13 metr va eni 7 metr bo'lgan to'rtburchakning perimetrini toping.
3.To'g'ri to'rtburchakning perimetrini hisoblang, agar uning kengligi 3 sm va uzunligi 6 bo'lsa.
4.Agar kvadrat tomoni = 5 sm bo'lsa, uning perimetrini toping.

Mantiqiy savollar:

1.Undan qanchalik ko’p olaversangiz, u shunchalik kattalashib boraveradi. U nima?
2.Nok osilib turibdi, lekin uni yeb bo’lmaydi. Lampochka emas.
3.Qanday holatda 3 ta yosh bola, 4 ta katta yoshli odam, 1 ta mushuk va 1 ta it bittagina soyabon tagida turib, yomg’ir ostida nam bo’lmaydi?
4.Yengil yoki og’ir bo’lishi mumkin. Lekin vaznga ega emas. Tez va asta bo’ladi, ammo yugurishga, uchishga, suzishga ham qodir emas. U nima?
5.Mashxur sehrgar xonaning o’rtasiga shisha qo’yib, unga kira olishini aytdi. Bu qanday qilib mumkin?