Mavzu: Kredit va uning mazmuni. Reja

2. Kredit turlari va tamoyillari.

Kredit turlari xilma-xil, ularga turli jihatdan yondashish mumkin.
- qarz oluvchilarning asosiy guruhlariga ko`ra: korxonalar, aholi, davlat krediti;
- Ko`zlangan maqsadga ko`ra: iste’mol, qishloq xo`jaligi, savdo, investitsiya, byudjet kreditlari.
- Berilgan vaqtiga ko`ra: qisqa (1 yilgacha), o`rta (1 yildan 5 yilgacha), uzoq (5 yildan ortiq) muddatli kreditlarga bo`linadi.
- Funksiya qilish sferasiga ko`ra, kredit ikki turga bo`linadi: oborot kapitalini tashkil etish, uni tor ma’noda kredit deb yuritiladi. hamda asosiy kapital olish uchun sarflanadigan, odatda uni ssuda deb yuritiladi.
1. Overdraft – bank mijoziga kunlik foiz to`lash sharti bilan hisob raqamidagi mablag`i etmagan hollarda shartlashilgan miqdorda qarz berib, bank kreditini ta’minlanishini talab qilmasligi mumkin. Bunda bank mijozi hisobiga kelib tushgan pulni darrov o`z hisobiga o`tkazib olmaydi. Mijoz qarzni o`ziga qulay paytda to`laydi.
2. Kontokorrent shaklida qarz berganda bank moliyaviy jihatdan barqaror deb topgan mijozlariga oborot mablag`lari uchun kreditni qattiq cheklamasligi mumkin.
3. Avans-Evropa mamlakatlarida bankning har xil shartga ko`ra (overdraft, kontokorrent ham shunga kiradi) qarz berishi.
- Kreditni qaytarish ta’minlanganligiga ko`ra ham ikki turga bo`linadi: ta’minlanmagan yoki blankli (overdraft, kontokorrent) va ta’minlangan kredit;
- Kredit berish usuliga ko`ra: kompensatsion ya’ni o`z mablag`larini to`ldirish uchun hisob schyotiga (varaqasiga) o`tkaziladigan va to`lov to`g`ridan-to`g`ri qarzni qaytarish, haq to`lash topshirilgan kredit;
- Kredit qaytarilishiga ko`ra: to`lash muddati uzaytirilgan, bo`lib to`lanadigan, hamda biri to`la qaytariladigan kreditlarga bo`linadi. qarz hajmi va muddatini cheklanishi darajasiga ko`ra limitlangan va limitlanmagan kreditlarga bo`linadi. Kreditning qaysi turi bo`lmasin, qanday shaklda berilishidan qat’iy nazar, kredit berishning asosiy tamoyillariga rioya qilinishi kerak. Ular quyidagilar: