|
jihatdan, kredit bozorida bankning harakat qilishidan ko’zlagan maqsadini,
tamoyillarini va yo’nalishlarini, taktik jihatdan esa moliyaviy yoki boshqa
vositalarni, kredit bitimlarini amalga oshirishdan bankning strategik maqsadlariga
erishish yo’nalishlarini va qoidalarini hamda kreditlash jarayonini tashkil etish
tartibini ishlab chiqishni o’z ichiga oladi.
2.3. Tijorat banklari kredit siyosatini amalga oshirishning asosiy yo’nalishlari.
Tijorat banklarining kredit siyosatini amalga oshirish amaliyotining asasiy
yo’nalishlari:
1.
Bank tomonidan berilgan kreditlarning iqtisodiyotning tarmoqlari
o’rtasida joylashtirilganlik holati. Ushbu yo’nalishning ahamiyati, kredit portfelini
diversifikasiya qilishning asosiy mezonlaridan biri – kreditlarni mijozlarning tarmoq
xususiyatiga qarab joylashtirilganligidir.
2.
Tijorat banki tomonidan berilayotgan qisqa va uzoq muddatli
kreditlarning o’zaro nisbati. Inflyasiya darajasi nisbatan yuqori bo’lmagan va
barqaror bo’lgan sharoitda uzoq muddatli kreditlar hajmini oshirish bank daromad
bazasini mustahkamlashning asosiy belgilaridan biri sanaladi.
3.
Bank tomonidan berilgan jami kreditlar hajmida muddati o’tgan kreditlar
salmog’i o’zgarishi.
4.
Kreditlardan olingan foizli daromadlarning jami foizli daromadlar
hajmidagi salmog’ining barqarorligini ta’minlash.
5.
Kreditlash shartlaridan foydalanish darajasi.
6.
Foizlarni o’stirmaslik maqomiga ega bo’lgan kreditlar va ularga
hisoblangan foizlar miqdorining o’zgarishi.
7.
Banklarning kreditlash faoliyatida garov obyektlaridan foydalanish
samaradorligi.
54
8.
Tijorat banklarining yetarli darajada barqaror resurs manbalariga ega
ekanligi.
Kredit siyosatining birinchi navbatdagi maqsadi mijozlarning bank
kreditlariga bo’lgan ehtiyojlarini qondirish, bankning o’z va jalb qilingan
mablag’larini qulay shart-sharoitlarda joylashtirish orqali daromadliligini oshirish,
bank aksiyadorlarining yuqori daromad olishlarini ta’minlash, likvidlik
ko’rsatkichlarini me’yor talablari darajasida ushlab turish, kredit portfelini
diversifikasiyalash orqali tavakkalchiliklar (risklar)ni kamaytirish, kreditlash
jarayonlarida qonun va me’yoriy huquqiy hujjatlarga rioya qilinishini ta’minlashdan
iboratdir.
Tijorat banklari (odatda) faol kredit siyosatini amalga oshirib, istiqbolli
investision loyihalarni moliyalashtirish orqali o’z resurslarini samarali joylashtiradi.
Bundan tashqari import mahsulotlarini o’rnini bosadigan va eksportga yo’naltirilgan
mahsulotlar, xalq iste’mol mollari, korxona tashkilotlarining moliyaviy holatini
sog’lomlashtirish bo’yicha loyihalarni moliyalashtiradi.
Tijorat banklarining investision faoliyati davomida moliyaviy loyihalarni
moliyalashtirish sohasida kichik biznes subyektlarini qo’llab-quvvatlash, shuningdek
loyihalarni chet el valyutasida moliyalashtirishni ko’zda tutgan. Buning natijasida
tijorat banklarining investision portfeli yangi sifat darajasiga ko’tariladi va loyihalar
bo’yicha xatarlarni baholashning aniq darajasi va ekspertiza sifati oshiriladi.
Tijorat banklari tomonidan jismoniy va yuridik shaxslarni kreditlash, o’z kredit
siyosatlari asosida to’lovlilik, qaytarishlilik, muddatlilik, ta’minlanganlik va
ajratilgan mablag’larni maqsadga muvofiq ishlatishlik tamoyillariga muvofiq
ravishda olib boradi.
Kreditlar, mulkchilik shaklidan qat’iy nazar, barcha turdagi subyektlarga
ajratiladi va shartnoma asosida amalga oshiriladi.
Tijorat banklarining filiallari kredit siyosati talablaridan kelib chiqqan holda
kredit oluvchilar bilan munosabatlarini mustaqil ravishda tartibga soladilar hamda
kreditlash obyektlari va u bilan bog’liq tadbirlarda mustaqil ish yuritadilar.
55
Xulosa qilib aytadigan bo’lsak,
k
k
r
r
e
e
d
d
i
i
t
t
s
s
i
i
y
y
o
o
s
s
a
a
t
t
i
i
b
b
a
a
n
n
k
k
n
n
i
i
n
n
g
g
o
o
’
’
z
z
i
i
g
g
a
a
x
x
o
o
s
s
“
“
k
k
r
r
e
e
d
d
i
i
t
t
t
t
i
i
l
l
i
i
”
”
n
n
i
i
y
y
a
a
r
r
a
a
t
t
a
a
d
d
i
i
v
v
a
a
u
u
b
b
a
a
n
n
k
k
f
f
a
a
o
o
l
l
i
i
y
y
a
a
t
t
i
i
y
y
o
o
m
m
o
o
n
n
l
l
a
a
s
s
h
h
g
g
a
a
n
n
d
d
a
a
h
h
a
a
m
m
d
d
a
a
k
k
r
r
e
e
d
d
i
i
t
t
v
v
a
a
k
k
o
o
l
l
a
a
t
t
l
l
a
a
r
r
i
i
v
v
a
a
m
m
a
a
j
j
b
b
u
u
r
r
i
i
y
y
a
a
t
t
l
l
a
a
r
r
i
i
o
o
’
’
z
z
g
g
a
a
r
r
g
g
a
a
n
n
d
d
a
a
h
h
u
u
q
q
u
u
q
q
n
n
i
i
s
s
a
a
q
q
l
l
a
a
b
b
q
q
o
o
l
l
i
i
s
s
h
h
u
u
c
c
h
h
u
u
n
n
k
k
a
a
t
t
t
t
a
a
a
a
h
h
a
a
m
m
i
i
y
y
a
a
t
t
k
k
a
a
s
s
b
b
e
e
t
t
a
a
d
d
i
i
.
.
Q
Q
a
a
t
t
’
’
i
i
y
y
s
s
i
i
y
y
o
o
s
s
a
a
t
t
a
a
s
s
o
o
s
s
i
i
d
d
a
a
b
b
e
e
r
r
i
i
l
l
g
g
a
a
n
n
b
b
a
a
n
n
k
k
u
u
m
m
u
u
m
m
i
i
y
y
k
k
r
r
e
e
d
d
i
i
t
t
l
l
a
a
s
s
h
h
f
f
a
a
o
o
l
l
i
i
y
y
a
a
t
t
i
i
n
n
i
i
n
n
g
g
r
r
i
i
v
v
o
o
j
j
l
l
a
a
n
n
i
i
s
s
h
h
i
i
v
v
a
a
k
k
r
r
e
e
d
d
i
i
t
t
l
l
a
a
r
r
n
n
i
i
n
n
g
g
s
s
a
a
m
m
a
a
r
r
a
a
l
l
i
i
i
i
s
s
h
h
l
l
a
a
t
t
i
i
l
l
i
i
s
s
h
h
i
i
u
u
c
c
h
h
u
u
n
n
z
z
a
a
m
m
i
i
n
n
y
y
a
a
r
r
a
a
t
t
a
a
d
d
i
i
.
.
K
K
r
r
e
e
d
d
i
i
t
t
s
s
i
i
y
y
o
o
s
s
a
a
t
t
i
i
q
q
o
o
i
i
d
d
a
a
l
l
a
a
r
r
i
i
g
g
a
a
r
r
i
i
o
o
y
y
a
a
e
e
t
t
i
i
s
s
h
h
b
b
a
a
n
n
k
k
n
n
i
i
n
n
g
g
a
a
s
s
o
o
s
s
i
i
y
y
m
m
a
a
q
q
s
s
a
a
d
d
l
l
a
a
r
r
i
i
:
:
f
f
o
o
y
y
d
d
a
a
o
o
l
l
i
i
s
s
h
h
n
n
i
i
t
t
a
a
’
’
m
m
i
i
n
n
l
l
a
a
s
s
h
h
,
,
r
r
i
i
s
s
k
k
l
l
a
a
r
r
n
n
i
i
b
b
o
o
s
s
h
h
q
q
a
a
r
r
i
i
s
s
h
h
b
b
a
a
n
n
k
k
f
f
a
a
o
o
l
l
i
i
y
y
a
a
t
t
i
i
m
m
e
e
’
’
y
y
o
o
r
r
l
l
a
a
r
r
i
i
g
g
a
a
r
r
i
i
o
o
y
y
a
a
e
e
t
t
i
i
s
s
h
h
g
g
a
a
e
e
r
r
i
i
s
s
h
h
i
i
s
s
h
h
i
i
m
m
k
k
o
o
n
n
i
i
n
n
i
i
b
b
e
e
r
r
a
a
d
d
i
i
.
.
K
K
r
r
e
e
d
d
i
i
t
t
s
s
i
i
y
y
o
o
s
s
a
a
t
t
i
i
n
n
i
i
n
n
g
g
m
m
a
a
v
v
j
j
u
u
d
d
l
l
i
i
g
g
i
i
,
,
e
e
n
n
g
g
m
m
u
u
h
h
i
i
m
m
i
i
–
–
b
b
a
a
r
r
c
c
h
h
a
a
d
d
a
a
r
r
a
a
j
j
a
a
l
l
a
a
r
r
d
d
a
a
i
i
s
s
h
h
l
l
a
a
b
b
c
c
h
h
i
i
q
q
i
i
l
l
g
g
a
a
n
n
s
s
i
i
y
y
o
o
s
s
a
a
t
t
g
g
a
a
r
r
i
i
o
o
y
y
a
a
e
e
t
t
i
i
s
s
h
h
b
b
a
a
n
n
k
k
s
s
s
s
u
u
d
d
a
a
p
p
o
o
r
r
t
t
f
f
e
e
l
l
i
i
n
n
i
i
s
s
i
i
f
f
a
a
t
t
l
l
i
i
b
b
o
o
s
s
h
h
q
q
a
a
r
r
i
i
s
s
h
h
u
u
c
c
h
h
u
u
n
n
a
a
s
s
o
o
s
s
b
b
o
o
’
’
l
l
a
a
d
d
i
i
.
.
B
B
u
u
e
e
s
s
a
a
o
o
’
’
z
z
n
n
a
a
v
v
b
b
a
a
t
t
i
i
d
d
a
a
,
,
u
u
n
n
i
i
n
n
g
g
q
q
a
a
r
r
z
z
d
d
o
o
r
r
l
l
a
a
r
r
i
i
v
v
a
a
a
a
k
k
s
s
i
i
y
y
a
a
d
d
o
o
r
r
l
l
a
a
r
r
i
i
f
f
o
o
y
y
d
d
a
a
s
s
i
i
n
n
i
i
k
k
o
o
’
’
p
p
a
a
y
y
t
t
i
i
r
r
a
a
d
d
i
i
v
v
a
a
f
f
a
a
r
r
a
a
v
v
o
o
n
n
l
l
i
i
g
g
i
i
n
n
i
i
o
o
s
s
h
h
i
i
r
r
a
a
d
d
i
i
.
.
56
Do'stlaringiz bilan baham: |
