Мавзу: Кредит шакллари, турлари ва уларни келгусида ривожлантириш истиқболлари

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

  
                 
 
                                                                          14 
 
1.3    Kreditning turlari va shakllari 
 
Kredit qaysi usulda va muddatda, kim tomonidan berilishi va qarz oluvchilarga 
taklif qilinishiga qarab, bir necha tur va shakllarga bo’linadi. 
A.  Kreditning  berilish  muddatlariga  qarab  qo’yidagi  turlari  qo’llanilib 
kelinmoqda: 
1.       Qisqa muddatli kreditlash; 
2. Uzoq muddatli kreditlash (investision loyihalarni moliyalashtirish). 
Shuni  ham  aytish  joizki,  qisqa  muddatli  kredit  berishda  kreditlar  bir  necha 
oydan  bir  yilgacha  bo’lgan  muddatda  beriladi.  Bu  turdagi  kreditlar  ishlab  chiqarish 
aylanma  fondlari  va  muomala  fondlarining  doiraviy  aylanishining  uzluksizligini 
ta’minlaydi.  Bir  yil  fondlar  aylanishining  tabiiy  o’lchovi  sifatida  xizmat  qiladi. 
Shuning uchun ham bir yil qisqa va uzoq muddatli kredit berishning chegarasi bo’lib 
xizmat qiladi. 
1.1.Tijorat  banklari  yuridik  shaxslarga    qisqa  muddatli  kreditlarni  qo’yidagi 
maqsadlar uchun ajratadi: 
1)  xom-ashyo va materiallarni sotib olish; 
2)  yuqori likvidli tovar-moddiy boyliklarni xarid qilish; 
3)  ishlab chiqarish jarayonlari bilan bog’liq tayyorlov mahsulotlari uchun; 
4)  ishlab  chiqarish  jarayonida  yangi  mahsulotlarni  joriy  qilish  bilan  bog’liq 
xarajatlar va bu maqsadlarga aylanma mablag’larning xarajatlari uchun; 
5)  ishlab  chiqarish  texnologik  jarayonlari  sifati,  tovar-moddiy  boyliklarni 
hajmini  oshirish,  yangi  mahsulotlarni  ishlab  chiqish,  mahsulotlari sifati va 
ishonchliligiga hamda uzoq muddat xizmat qilishini ta’minlash maqsadida; 
6)  aholiga maishiy xizmat ko’rsatishni tashkil etish uchun; 
7)  qonunchilikda ta’qiqlanmagan tijorat faoliyatlari uchun; 
8)  import qilinadigan va mahalliy texnologik jihozlarni sotib olish; 
9)  eksport va import amaliyotlarini o’tkazish uchun; 
10)  korxona va tashkilotlarning ish haqqiga; 
11)  yuqori  likvidli tovarlar savdosi uchun; 
12)  boshqa qonunchilik ta’qiqlanmagan faoliyat turlari uchun. 

---

  
                 
 
                                                                          15 
 
 
1.2. Jismoniy shaxslarga ajratiladigan qisqa muddatli kreditlar: 
 
   -xalq iste’moli tovarlarini sotib olish uchun iste’mol kreditlari; 
 
   -ta’lim kreditlari; 
      -aholiga  ko’rsatiladigan  tibbiyot  (sihatgohlarda  davolanish)  xizmatlari  va 
aviachiptalar sotib olish uchun; 
- qonunchilik bilan taqiqlanmagan boshqa yo’nalishlar uchun kreditlar.