Мавзу: Кредит шакллари, турлари ва уларни келгусида ривожлантириш истиқболлари

 
 Insoniyat turmush tarzini banklar xizmatisiz  tasavvur etib bo’lmaydi. Chunki 
banklar        xo’jalik  subyektlarini  kredit    mablag’lari  bilan  ta’minlab,  ijtimoiy 
sarmoyani    qayta  taqsimlash  jarayonida  vositachi  sifatida  qatnashadi  va  jamiyat 
miqyosida umumiy samaradorlikni oshirishga xizmat qiladi. 
Aynan  shu  jarayonda  bank  va  mijoz  o’rtasida  qonun  talabi  va  me’yoriy 
hujjatlar  asosidagi,  turli  shakl  va  usulga  ega  munosabatlar  yuzaga  keladi.  Bu 
munosabatlar  jahon  andazalari  talabida  shakllanishi  va  huquqiy  tenglik  asosida 
rivojlanib  borishi  davr  talabi  bo’lib,  endilikda  banklar  faoliyatining  rivoji  bevosita 
mijozlar faoliyatiga bog’liqdir. 
Ma’lumki,  respublikamiz  mustaqillikka  erishishi  bilan,  mamlakatimiz 
iqtisodiyotini rivojlantirishda banklar tomonidan berilayotgan kreditlarning ahamiyati 
beqiyos darajada oshib bormoqda. Bank kreditlari yordamida iqtisodiyotning muhim 
tarmoqlari  rivojlantirilmoqda,  yangidan-yangi  korxonalar  barpo  etilmoqda  va  aholi 
uchun  qo’shimcha  ish  joylari  tashkil  qilinmoqda,  ilg’or  texnologiyaga  asoslangan 
ishlab chiqarishlar joriy etilmoqda, yangidan-yangi mahsulot turlarini ishlab chiqarish 
yo’lga qo’yilmoqda. 
Har  qanday  taraqqiyot  jarayoni  qarama-qarshiliklar,  muammolar  asosida 
mukammallashib  boradi.  Mamlakatimiz  banklari  taraqqiyoti    jarayonini  ham 
muammolardan  xoli  deb  bo’lmaydi.  Ushbu  muammolarning bank  faoliyatiga  salbiy 
ta’sir etish doiralarini aniqlash va bartaraf etish bizlardan ijodiy izlanishni talab etadi. 
O’zbekiston  tijorat  banklari  bilan  aholi  o’rtasidagi    kredit  munosabatlarining 
rivojini  tavsiflovchi  ko’rsatkichlar  sur’atini  tahlil  qilish    muammoli  kreditlarning 
yuzaga  kelayotganligini  namoyon  qilmoqda.  Bunday  ahvolning  yuzaga  kelishiga 
sabab bo’lguvchi omillar qatoriga qo’yidagilarni kiritish mumkin:  
1.Ssudadan  boshqa  maqsadalarda  foydalanish  yoki  aholining  bank  oldidagi 
qarzini o’z vaqtida qaytarmaslik kabi  holatlarning tez-tez yuz berib turishi; 
2.Bankning  foiz  siyosati,  qarz  oluvchilarning  kreditga  layoqatliligini 
baholashdagi kamchiliklar va hokazo. 

---

  
                 
 
                                                                          6 
 
Mazkur  yuqorida  ta’kidlab  o’tilgan  omillar  ta’sirini  pasaytirish  chora-tadbirlari 
hamda kredit turlari va shakllarini rivojlantirish istiqbollarini o’z ichiga olgan.  
Bundan  maksad, Respublikamiz tijorat banklari kredit siyosatining amaldagi 
holatini tahlil qilish va banklararo raqobatni rivojlantirish sharoitida kredit turlari va 
shakllarini takomillashtirishning nazariy va amaliy jihatlarini yoritib berishdan iborat. 
Asosiy  maqsaddan  kelib  chiqqan  holda,  qo’yidagilarni  o’rganish  vazifalarini 
tashkil etadi: 
  qo’yilgan masalani nazariy  nuqtai nazardan ko’rib chiqish; 
   statistik ma’lumotlarni to’plash hamda ularga qayta ishlov berish; 
   to’plangan ma’lumotlar asosida tahlil o’tkazish; 
  kredit  turlari  va  shakllarini  takdim  etish  yuzasidan  yuzaga              kelayotgan 
muammolarni aniqlash va ularni asoslash; 
   kredit  turlari  va  shakllarini  kelgusida  rivojlantirish  masalalariga  nisbatan 
xulosa va takliflar berib, istiqbollarini aniqlash.