Mavzu: Korxonaning tuzilishi va boshqaruvi jixatdan bo‘limlari tarkibi bilan tanishish

15 -Mavzu yuzasidan nazorat savollari:

1. 
   Xalq xo'jaligida ishchilariga haq to‘lanadi?
   
2. 
   Tarif tizimi, tarif setkasi, tariff stavkasi va tariff koeffitsientini izohlab bering.
   
3. 
   Mehnatga haq to‘lashning qanday shakllari mavjud?
   
4. 
   Mehnatga haq to‘lash fondining tarkibi nimalardan tashkil topadi?
   
5. 
   O‘rtacha daromad va xodimlarning o‘rtacha ish haqiga qanday to‘lovlar kiradi?
   

16 –Mavzu: Mehnatga haq to‘lash dastlabki hujjatlarini guruhlash tartibi bilan tanishish

Mehnat va ish haqini hisoblash bo‘yicha rasmiylashtiriladigan boshlang‘ich hujjatlar belgilangan muddatda buxgalteriyaning ish haqini hisoblash bo‘limiga topshiriladi. Buxgalteriyada boshlang‘ich hujjatlar tekshiriladi va qayta ishlash uchun hisoblash markaziga beriladi.

Boshlang'ich hujjatlarni qayta ishlash deyilganda ishchining bajargan ishini ishbay narxiga ko'paytirish yo‘li bilan ish haqini hisoblash tushuniladi.

O‘ayta ishlangan hujjatlar, ishchilarning tabel raqamlari buxgalteriyada sexlar bo‘yicha guruhlanadi va ishchilarning ish haqi shaxsiy varaqalariga yozib boriladi.

Ish haqi va boshqa hisob ishlari hisoblash mashinalari yordamida bajarilgan korxonalarda qayta ishlangan boshlang'ich hujjatlardagi ma’lumotlar asosida quyidagilar tuziladi:

1. Hisoblash vedomosti.

2. Hisoblangan ish haqini ishlab chiqarish schyotlari va xarajat moddalari o'rtasida taqsimlash vedomosti.

3. Ish haqi sarfi bo'yicha me'yordan chetga chiqish vedomosti va boshqalar.

Korxona va tashkilotlarda mehnat haqi hisobini to‘g‘ri tashkil qilish uchun, eng avvalo, shaxsiy tarkib hisobini to‘g‘ri yuritish lozim. Xodimlarni ishga qabul qilish, ishdan bo‘shatish, boshqa ishga o‘tkazish, ularga ta’til berilgani, tunda, ish vaqtidan tashqari vaqtda, bayram kunlarida ishlaganligi haqida ishonchli ma’lumot bo‘lgandagina korxona xodimlari bilan o‘z vaqtida hisob-kitob qilishi mumkin. Ana shu maqsadda korxona kadrlar bo‘limi shaxsiy tarkib hisobini hamda boshqa xizmatlar bilan birgalikda ish vaqtidan foydalanish hisobini olib boradi.

Shaxsiy tarkibni hisobga olish uchun va mehnatga haq to'lash bo'yicha quyidagi dastlabki hujjatlar to‘lg‘azrladi: