Mavzu: Korxonani boshqarishning maqsadi reja

Boshqaruv qarorlariga quyiladigan talablar¹⁷


XULOSA

O’zbekiston Respublikasi qonunchiligiga asosan, korxona - huquqiy shaxs maqomiga ega, mustaqil ravishda xo’jalik faoliyati yurituvchi subyekt bo’lib, o’ziga tegishli bo’lgan mol-mulkidan foydalanish asosida iste’molchilar (xaridorlar) talabini qondirish va daromad (foyda) olish maqsadida mahsulot (ish, xizmat) ishlab chiqaradi va sotadi yoki ayirboshlaydi.

O’zbekiston iqtisodiyotining turli tarmoq va sohalarida turli xil mulkchilik shakliga ega bo’lgan 500 mingta xo’jalik faoliyati yurituvchi subyekt mavjud bo’lib, ulardan qariyb 280 mingini kichik korxonalar hamda mikrofirmalar tashkil etadi.

Korxonani tashkil qilish quyidagi tashkiliy tamoyillar: korxonani tashkil qilish fikrining paydo bo’lishi, korxona muassislarini tanlash, taklif qilinayotgan mahsulotga bozordagi talabni o’rganish, korxona Nizom jamg’armasini tuzish uchun moliya manbalarini aniqlash, korxonaning ta’sis hujjatlari va biznes-rejasini tayyorlash, davlat ro’yxatidan o’tish, muhr, shtamp va boshqa rekvizitlarni tayyorlash, soliq idoralarida ro’yxatdan o’tish asosida amalga oshiriladi.

Korxonani boshqarish ma'lum bir tamoyillarga asoslanib amalga oshiriladi: mеhnat taqsimoti, vakolatlilik va majburiyat, intizom, boshqaruvda yakkaboshchilik va kollеgiallik.

Boshqaruv ishlab chiqarishning barcha qatnashchilari va elementlari o’rtasida kelishuvni yo’lga qo’yib, yuzaga kelgan munosabatlarning mazmuni va me’yorini tartibga soladi hamda resurslardan foydalanishning samarali yo’llarini topishga o’z xissasini qo’Bozor munosabatlari sharoitida har bir korxona, firma, tadbirkorlar imkon boricha, o‘z foydalarini maksimallashtirishga harakat qilishadi. Foydani maksimallashtirish imkoniyati ko‘proq mukammal raqobatli bozor sharoitida monopolistning narx ustidan to‘la nazorat qilishi natijasida talabning elastikligi bilan bog‘liq paydo bo‘ladi. Agar bozorda xaridorlar talabining elastiklik darajasi qanchalik qat’iy bo‘lsa, monopolist firmaning yuqori narxlar belgilash uchun imkoniyati shunchalik yuqori bo‘ladi. Natijada shunday vaziyat vujudga kelishi mumkinki, monopol firma o‘z xaridorlarini turli guruhlarga ajratib, bir xil tovarni har xil narxlarda sotishi mumkin. Ammo bu tovar narxlaridagi farqlar aynan shu tovarni ishlab chiqarish xarajatlariga bog‘liq bo‘lmaydi.

Xarajatlar bir xil bo‘lgan holda turli xaridorlarga turli narxlar bilan tovar yoki xizmatlarning sotilish amaliyoti iqtisodiy adabiyotlarda narx diskriminatsiyasi deyiladi. Narx diskriminatsiyasi bu biror kishi huquqini cheklashni emas, balki xaridorlarning sotib olish imkoniyatlaridan kelib chiqqan holda tabaqalashtirib, ularning ayrimlariga narxni tushirib, ayrimlariga esa narxni ko‘tarib tovarni sotishdir. Bunday yo‘l bilan firmalar o‘z tovar va xizmatlariga qo‘shimcha xaridorlarni jalb qilishni ko‘zda tutishadi. Lekin firmalar boshqalar uchun tushirilgan narxning evaziga, qolgan yuqori narx bo‘yicha sotib olish imkoniyatiga ega xaridorlardan shu farqni qoplab oladilar. Yuqori narxda sotish orqali diskriminatsiyani doimiy ravishda amalga oshirib bo‘lmaydi. Chunki xaridorlar ma’lum vaqt ichida nisbatan past narxli bozorga o‘tib ketishlari mumkin. Narx diskriminatsiyasi yo‘lidan foydalangan firma bozor muvozanat narxidan yuqori narxlarda o‘z tovarlarini sotish orqali ko‘proq foyda olishga erishadi.asini qo’shadi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI
O’zbekiston Respublikasining Qonunlari:

1.1. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. - Toshkent: «O’zbekiston», 2010yil.

1.2. «Raqobat to’g’risida» O’zbekiston Respublikasining Qonuni, 2012 yil, 5 yanvar.

1.3. «Tadbirkorlik faoliyati erkinligining kafolatlari to'g'risida» O'zbekiston Respublikasining Qonuni 2008 yil.

1.4. «Xo'jalik yurituvchi subyektlar faoliyatining shartnomaviy-huquqiy bazasi to'g'risida» O'zbekiston Respublikasining Qonuni 2008 yil.

1.5. «Xo'jalik yurituvchi subyektlar faoliyatini davlat tomonidan nazorat qilish to'g'risida» O'zbekiston Respublikasining Qonuni 2008 yil.

1.6. «Комментарии к закону Республики Узбекистан «O Банкротстве» Главная редакция издательского-полиграфической акционерной компании «Shark». Ташкент - 2007.

1.7. O’zbekiston Respublikasining «Aksiyadorlik jamiyatlari va aksiyadorlarning huquqlarini himoya qilish to’g’risida»gi Qonuni 1996 yil 26 aprel, Tadbirkorlikka oid qonun hujjatlari to’plami. 1 tom. - T.: O’zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi, 2006.

1.8. O’zbekiston Respublikasining «Xususiy korxonalar to’g’risida»gi Qonuni. Qonun va qarorlar. T., «O’zbekiston», 2004., №3

1.9. O’zbekiston Respublikasining «Mas'uliyati cheklangan va qo’shimcha mas'uliyatli jamiyatlar to’g’risida»gi Qonuni 2001 yil 6 dekabr, Tadbirkorlikka oid qonun hujjatlari to’plami. 1 tom. - T.: O’zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi, 2002.

1.10. O’zbekiston Respublikasining «Xo’jalik shirkatlari to’g’risida»gi Qonuni 2001 yil 6 dekabr , Tadbirkorlikka oid qonun hujjatlari to’plami. 1 tom. - T.: O’zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi, 2002.

1.11. O’zbekiston Respublikasining «Bankrotlik to’g’risida»gi Qonuni 1998 yil 29 avgust, Tadbirkorlikka oid qonun hujjatlari to’plami. 1 tom. - T.: O’zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi, 2002.

1.12. O’zbekiston Respublikasining «Tashqi iqtisodiy faoliyat to’g’risida»gi qonuni . - T.: Adolat, 2000.

1.13. O’zbekiston Respublikasining «Chet el investitsiyalari» to’g’risidagi Qonuni 1998 yil 30 aprel. O’zbekiston Respublikasida tadbirkorlik to’g’risidagi qonun xujjatlari: (Me'yoriy xujjatlar to’plami): 2-kitob. - T.: «Iqtisodiyot va huquq dunyosi», 1999.

1.14. O’zbekiston Respublikasining «Chet ellik investorlar huquqlarining kafolatlari va himoya qilish choralari to’g’risida»gi Qonuni 1998 yil 30 aprel. O’zbekiston Respublikasida tadbirkorlik to’g’risidagi qonun xujjatlari: (Me'yoriy xujjatlar to’plami): 2-kitob. - T.: «Iqtisodiyot va huquq dunyosi», 1999.
Darsliklar, o’quv qo’llanmalar va maqollar to’plami.

2.1. Бендиков M.A., Джамаий Е.В. “Cовершенствование диагностики финансового состояние промышленных предприятий” учебник // Менеджмент в России и за рубежом ,Москва 2012 год.

2.2. В.Я.Горфинкель, Е.М. Купряков "Экономика предприятий", учебное пособие М.:ВУЗ, 2011 г.

2.3. Mакаревиц M.С., Смолькин Л.Г., Трубочкина M.И. “Экономика предприятия”учебное пособие “Москва” 2011 год.

2.4. G’oyibnazarov B.K., Akramova N.I. “Korxonalar iqtisodiyoti” ma’ruzalar matni, TDIU, T.: 2010yil

2.5. To’hliev N. «O’zbekiston Respublikasi iqtisodiyoti» darslik. Toshkent, 2010y.

2.6. N.Tuhliev, K.Hakberdiev, Sh.Eshmatov, N.Holmatov «O’zbekiston iqtisodiyoti asoslari» darslik T., «O’zbekiston milliy ensiklopediyasi», 2006.

2.7. B.A.Abdukarimov, A.N.Jabriyev, N.R.Zugurov, A.T.Qutbetdinov, M.Q.Pardaev, E.Sh.Shavqiyev «Korxona iqtisodiyoti»,darslik T.:2005

2.8. Yuldoshev Z. «Milliy iqtisodiyot (o’quv qo’llanma), Moliya instituti. T., 2004

2.9. Ishmuhamеdov A.E. «Iqtisodiy xavfsizlik». O’quv.qo’ll. –T.: O’zbеkiston yozuvchilar uyushmasi Adabiyot jamg’armasi nashriyoti, 2004.

2.10. Akromov E.A «Korxonalarning moliyaviy xolati taxlili». Darslik– T.: Moliya, 2003.

2.11. Abdukarimov I.T. « Korxona iqtisodiy salohiyati tahlili».o’quv qo’llanma T.: «Iqtisodiyot va huquq dunyosi» nashriyot uyi, 2003.

2.12. G’ulomov S.S. «Tadbirkolik va kichik biznes», darslik T., 2002.

2.13. «O`z Ishingizni yarating yoki tadbirkor nimalarni bilishi lozim» - Toshkеnt shahri, YuNIDO, «Biznеs maslahat markazi» loyihasi, 2003.

2.14. «SREDAZENERGOSETPROEKT» OAJ ma’ruzalar to’plami Toshkent, 2011 yil.

2.15. «SREDAZENERGOSETPROEKT» OAJ 2011 yil yakunlari va 2012 yil uchun rejalashtirilgan vazifalar. Toshkent 2012yil.

2.16. «SREDAZENERGOSETPROEKT» OAJ biznes plani Toshkent 2012 yil.

1^ O’zbekiston Respublikasi Prizidenti Shavkat Mirziyoyevning 16-may 2019-yilgi nutqidan

2^ Statistika qo’mitasining rasmiy sayti Stat.uz

3^ Intrnet ma’lumotlari asosida talab tomonidan tayyorlangan

4^ Abdukarimov I.T. “Korxona iqtisodiy salohiyati tahlili” darslik, T.:”Iqtisodiyot va huquq dunyosi” nashriyot uyi 2010 yil, 58 bet.

5^ Akromov E.A.“Korxona iqtisodiyoti” T.:”Moliya” 2009yil, 39 bet.

6^ Mакаревиц M.С., Смолькин Л.Г., Трубочкина M.И. “Экономика предприятия” Учебное пособие.М.:-“Кнорус” 2011 г. 78 bet.

7^ Intrnet ma'lumotlari asosida talaba tomonidan tuzilgan.

8^ Jalilov J.M.“Korxonani tashkil qilish tamoyillari”, “Korxonani boshqarish” jurnali, 2010 yil, №8, 29 bet.

9^ O’zbekiston Respublikasi “ Xususiy korxonalar to’g’risidagi” Qonuni. T:.”O’zbekiston” 30.04. 2004

10^ Intrnet ma’lumotlari asosida talaba tomonidan tayyorlangan.

11^ Sharipov S.A Korxonada boshqaruv qarorlarni bajarilishini nazorat qilish. “Korxonani boshqarish” Jurnali, 2011 yil, №12, 45bet

12^ Intrnet ma’lumotlari asosida talab tomonidan tayyorlangan.

13^ Maxmudov A.Z. Menejmentda globallashuv jarayoni. “Korxonani boshqarish” Jurnali, 2011 yil №5, 24bet

14¹⁴Statistika qo’mitasi rasmiy sayti Stat.uz

15^ Statistika qo’mitasi rasmiy sayti Stat.uz

16^ G'oyibnazarov B.K, Akramova N.I.”Korxona iqtisodiyoti” ma’ruzalar matni, T.:”TDIU” 2010 yil, 56 bet

17^ Menejment fanidan O'quv-uslubiy majmua asosida tuzildi. – T., 2019 y.