Mavzu: Korxonalarni innovatsion rivojlantirish shart-sharoitlari va omillari

1-rasm. Innovatsion tadbirkorlikning namunaviy sxemasi.

Ilmiy-texnik mahsulot (tovar, xizmat)lar ishlab chiqarish uchun korxonaga, shuningdek, inshoot ko’rinishida asosiy vositalar, bino, maxsus asbob-uskuna, asbob va boshqalar zarur. Tashkilot ularni sotib olishi yoki asosiy vosita egalaridan ma’lum vaqtga ijaraga olishi mumkin. Innovatsion faoliyatga zarur bo’lgan narsalar uchun mulkdorlarga pul miqdorini to’lashi lozim, pul miqdori asosiy vositalarning turi, soni va bahosiga bog’liq. Asosiy vositalarning ijarasida to’lov uning ishlatilish muddatiga bog’liq bo’ladi.

Innovatsion tadbirkorlikni amalga oshirish uchun tashkilot ma’lum pul resurslarini (DB) sarflagan holda, shuningdek, ilmiy-texnik kadrlarni, ishlab chiqarish xodimi, ya’ni ishchi kuchini (RS-I) jalb qilishi zarur.

Agar korxona o’zining pul mablag’lariga ega bo’lmasa yoki innovatsion faoliyatni amalga oshirish uchun ular etarli miqdorda bo’lmasa, bunda mablag’ keyingi to’lov va foizli kredit (Dk) asosida korxona tomonidan kommertsiya banklaridan olinishi mumkin.

Bundan tashqari, pulli asosda o’z vaqtida zarur axborot (Di) olmay turib innovatsion tadbirkorlik bo’lishi mumkin emas.

Korxona innovatsion faoliyatni tatbiq qilishda zarur bo’lgan ayrim ish va xizmatlarni bajarish uchun buyurtmalarni pulli asosda talabgor tashkilotlarda joylashtirishi mumkin (Du).

Innovatsion tadbirkorlikni amalga oshirish uchun zarur pul mablag’lariga

ehtiyoj mos ravishda quyidagi formula orqali baholanadi:


Bunda: Dm – materiallar, xomashyo, energiya, yarim tayyor mahsulotlar sotib

olish uchun zaruriy pul mablag’lari;

Do – asosiy fond, mehnat vositalari, binolardan foydalanish bilan bog’liq

xarajatlar;

Dr – yollangan ishchilarga ish haqi uchun zarur pul mablag’lari; Di – qo’shimcha axborot olish uchun zarur pul mablag’lari;

Dk – kredit mablag’lardan foydalanilganlik uchun to’lanadigan pul mablag’lari;

Du – tarafdor tashkilot va shaxslarning xizmatlari to’lovi.

Innovatsion tadbirkorlikning natijasi sifatida tayyor tovar (mahsulot) yuzaga keladi. Uni korxona, innovatsion mahsulot iste’molchisi korxona va innovatsion faoliyatni amalga oshirishdagi sarf-xarajatlar va daromadini o’z ichiga olgan narxda (D+P) sotadi.

Shunday qilib, innovatsion tadbirkorlik xo’jalik yuritishning alohida ijodkorlik jarayoni bo’lib, uning asosida yangi imkoniyatlarni muntazam izlash, innovatsiyaga yo’naltirilganlik, turli-tuman manbalardan doimiy masalalarni hal etish uchun resurslar izlashni uddalash va ulardan foydalanish demakdir. U tadbirkorning mavjud loyihani yaxshilash yoki yangisini tatbiq etish bilan bog’liq barcha tavakkalchilikni o’z zimmasiga ko’ngilli ravishda olishga tayyorligi, moddiy daromad olib keladigan jarayon uchun moliyaviy, ma’naviy va ijtimoiy javobgarlikni o’ziga olishi va bundan o’zi ham qoniqish hosil qilishi bilan tavsiflanadi. Innovatsion tadbirkorlik – tadbirkorlik faoliyati barcha jabhalarining asosidir.

2.