Mavzu. Korxonalar iqtisodiy nochorligi (bankrotligi)ni baholash va tahlil qilish

To‘lovga qobiliyatsizlik alomatlari quyidagilardan iborat:

• To‘lovga qobiliyatsizlik alomatlari quyidagilardan iborat:
• vaqtincha to‘lovga qobiliyatsizlik — agar tegishli majburiyatlar yuzaga kelgan sanadan e’tiboran uch oy ichida qarzdor tomonidan bajarilmagan bo‘lsa, shaharni tashkil etuvchi korxona hamda unga tenglashtirilgan korxonalar tomonidan esa olti oy ichida bajarilmasa, sudga murojaat etish sanasida qarzdorning pul majburiyatlari bo‘yicha kreditorlar talablarini qanoatlantirishga va (yoki) soliqlar hamda yig‘imlar bo‘yicha o‘z majburiyatlarini bajarishga qodir emasligi;
• doimiy to‘lovga qobiliyatsizlik — agar sudga ariza berish sanasidagi va ariza berilgan yilning boshidagi hisobot davrida, agarda ariza yilning birinchi choragida berilgan bo‘lsa, o‘tgan yilning boshidagi hisobot davrida qarzdorning majburiyatlari uning aktivlari qiymatidan oshib ketgan bo‘lsa.

№	Moliyaviy hisobot shakllari	Tahlil yo‘nalishlari
1	2	3
1	Buxgalteriya balansi	- mulkiy holatni tahlili, - moliyaviy salohiyatni tahlili; - buxgalteriya balansi likvidligi tahlili - moliyaviy koeffitsiyentlar va to‘lov layoqatini tahlili; - moliyaviy barqarorlik tahlili; - bozor aktivligi, barqarorligi tahlili; - moliyaviy holatni kompleks baholash.
2	Moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot	- ish aktivligini tahlili; - moliyaviy tsikl davomiyligini tahlili; - moliyaviy natijalar va ular dinamikasining tahlili; - xarajatlar tahlili; - foyda dinamikasini tahlili; - rentabellik tahlili; - moliyaviy leveridj tahlili.
4	Pul oqimi to‘g‘risidagi hisobot	-operatsion, investitsion va moliyaviy faoliyatdan pul oqimini tahlili.
5	Xususiy kapital to‘g‘risidagi hisobot	- aktivlarni moliyalashtirish holatini tahlili; - xususiy kapital va uning tarkibining tahlili; - sof aktivlar holati va samaradorligining tahlili.
-	Moliyaviy hisobotga ilovalar	- debitorlik va kreditorlik majburiyatlari tahlili; - qarz kapitali va uning tarkibiy tahlili; - asosiy vositalar va ularning holat, harakat, samaradorlik ko‘rsatkichlarini tahlili; - ishlab chiqarish quvvatlari va ulardan foydalanish darajasini tahlili.

Moliyaviy hisobotning asosiy shaklari va ular bo‘yicha iqtisodiy nochorlik (bankrotlik) tahlili yo‘nalishlari

Ko‘rsatkichlar	Aniqlanish tartibi	Me’eriy chegara	Nochorlik belgisi
1	2	3	4
Korxonaning to‘lov layoqati koeffitsiyenti	Kt=Joriy aktivlar/Muddati kelgan to‘lov majburiyatlari	2-3	Kt<2
Korxonaning moliyaviy mustaqillik (avtonomiya) koeffitsiyenti	Km=O‘z mablag‘lari manbai/Jami mulk	Km>50%	Km<50%
Moddiy aktivlarni manbalanishi koeffitsiyenti	Oborot mablag‘lari naqdligi-Tovar moddiy zaxiralar/O‘z mablag‘lari+Uzoq muddatli qarz mablag‘lari-Uzoq muddatli aktivlar	Ortiqchalik	Yetishmovchilik
O‘z va qarz mablag‘lari nisbati koeffitsiyenti	Ka=O‘z mablag‘lari/Qarz mablag‘lari	Ortiqchalik	Yetishmovchilik
Aktivlar, kapital va majburiyatlar rentabelligi	Kr=Sof foyda/Aktiv yoki Kapital+Majburiyat	Kr>0	0 dan kichik
Ishlab chiqarish quvvatlaridan haqiqiy foydalanish darajasi	Kf=Ishlab chiqarish quvvatining haqiqiy darajasidagi mahsulot hajmi/texnik loyiha bo‘yicha ishlab chiqarilishi lozim bo‘lgan mahsulot hajmi	Kf=1>0	Kf=1<0
Asosiy vosita va nomoddiy aktivlar eskirishini jamg‘arilish koeffitsiyenti	Ke=Asosiy va nomoddiy aktivlarni eskirish qiymati/Asosiy vosita va nomoddiy aktivlarni boshlang‘ich qiymati	Ks>0.5	Ks<0.5
Muddati o‘tgan majburiyatlar holati	Kd/k=Muddati o‘tgan majburiyatlar / Jami majburiyatlar	Kd/k<0.5	Kd/k>0.5

Korxonalar iqtisodiy nochorligini baholashning muhim ko‘rsatkichlari va ularning me’yoriy darajalari