Ikkinchidan, jinoyatchilik va korrupsiyaning avj olishi davlatning
konstitutsiyaviy asoslarini yemiradi, fuqarolar huquq va erkinliklarining
jiddiy buzilishiga olib keladi. «Qonunlar va farmonlarni qabul qilishdan
maqsad ularni chetlab o‘tishdir» degan mutlaqo noto‘g‘ri qoida
jamiyatning eng oddiy huquqiy tartibot va jamoat tartibini saqlab turish
qobiliyatidan mahrum bo‘lishiga olib boradi.
Uchinchidan, jinoyatchilik va korrupsiya jamiyatning ma’naviy-axloqiy asoslarini yemiradi. Jamiyat a’zolarining fuqarolik mavqeini yo‘qqa chiqaradi. Amalga oshirilayotgan o‘zgarishlarga salbiy munosabat vujudga kelishi uchun sharoit yaratadi. Islohotlar g‘oyasini obro‘sizlantiradi va eski zamonlar, jumladan «qudratli markazning kuchli qo‘li»ni qo‘msash hissini tug‘diradi.
To‘rtinchidan, «pul hokimiyatga intiladi», degan ibora bor. Lekin
pul jinoiy yo‘l bilan topilsa-yu, uning egalari jamiyatning hokimiyat
tuzilmalariga chiqib olsalar, ularning qanday boshqarishlarini tasavvur
qilish qiyin emas16.
Beshinchidan, nopok yo‘l bilan boylik orttirganlar jazodan qutulib
qolish va o‘zlarining jinoiy sarmoyalarini himoyalash uchun har qanday
xatti-harakat qilishga tayyor turadilar. Bunday kimsalar vaziyatni
beqarorlashtirishga, ommaviy tartibsizliklarni keltirib chiqarishga
shaylanadilar. Bunday paytda ular uchun ehtiroslarni junbushga
keltirish, olomonni qo‘zg‘atish va uning orqasiga yashirinib olishdan
qulayi yo‘q17.
Oltinchidan, jinoiy usullar bilan boylik va mo‘may pul orttirgan
kimsalarning yangi huquq himoyachilari va hatto demokratiya uchun
jafo chekkan kurashchilar sifatida siyosatga kirib olishga harakat
qilayotganidan dalolat beruvchi misollar, afsuski, bizda ham uchrab
turadi.
Yettinchidan, korrupsiyachilarning xatti-harakatlari nafaqat mamlakatimizning halol fuqarolarini tadbirkorlikdan chetlatadi, balki chet ellik hamkorlarda ishonchsizlik uyg‘otadi va ularni cho‘chitib qo‘yadi.
Markaziy Osiyodagi boshqa davlatlar singari O‘zbekiston Respublikasi ham bundan xoli emas. Korrupsiya va jinoyatchilikka qarshi kurash muammolariga alohida e’tibor qaratilishi bejiz emas. Bu borada keng tarqalgan va umum e’tirof etilgan fikr, ya’ni totalitarizmdan demokratiya va bozor munosabatlariga o‘tishdek murakkab davr mohiyatan siyosiy, iqtisodiy va madaniy tuzilmalarni sindirib tashlashni anglatadi. Bunda, axloq-odob me’yorlariga salbiy ta’sir etadi,
jinoyatchilik va korrupsiyaning kuchayishi muqarrar, degan xulosani
eslatib o‘tish mumkin18.
Ushbu illat:
Do'stlaringiz bilan baham: |