Мавзу: “Корхона иқтисодиёти” курсининг мазмуни ва вазифалари

Акциядорлик жамиятларининг шакллари

• Акциядорлик жамияти очиқ ёки ёпиқ бўлиши мумкин. Очиқ акциядорлик жамиятининг муассислари таркибига кирувчиларнинг энг кам сони чекланмайди, ёпиқ акциядорлик жамиятининг муассислари эса камида уч шахсдан иборат қилиб белгиланади. Жамиятнинг ҳар бир муассиси унинг акциядори бўлиши лозим.

Жамиятни тузиш усуллари

• Жамият янгидан таъсис этиш ва (ёки) мавжуд юридик шахсни қайта ташкил этиш (қўшиб юбориш, бирлаштириш, бўлиш, ажратиб чиқариш, қайта тузиш) йўли билан тузилиши мумкин.
• Жамиятни таъсис этиш йўли билан тузиш муассисларнинг қарорига мувофиқ амалга оширилади. Жамиятни таъсис этиш тўгрисидаги қарор таъсис йигилиши томонидан қабул қилинади. Жамият муассислари уни тузиш тўгрисида ўзаро таъсис шартномасини имзолайдилар, шартномада уларнинг жамиятни таъсис этиш борасида биргаликда фаолият кўрсатиш тартиби, жамият устав фондининг миқдори, муассислар ўртасида жойлаштирилиши керак бўлган акцияларнинг хиллари ва турлари, улар учун тўланадиган ҳақ миқдори ва бу ҳақни тўлаш тартиби, муассисларнинг жамиятни тузишга доир ҳуқуқ ва мажбуриятлари белгилаб қўйилади.

Таъсис йигилиши (конференцияси):

• акциядорлик жамиятини таъсис этиш тўгрисида қарор қабул қилади ва унинг уставини тасдиқлайди;
• акцияларга ортиқча обунани қабул қилади ёки рад этади;
• таъсис этиш жараёнида муассислар томонидан тузилган шартномаларни тасдиқлайди;
• чиқарилаётган акциялар хиллари ва турларини ҳамда уларнинг сонини белгилайди;
• жамиятнинг кузатув кенгашини, тафтиш комиссиясини сайлайди.
• Таъсис йигилишида (конференциясида) овоз бериш муассислар қўшган ҳиссаларга мувофиқ ўтказилади.
• Таъсис йигилиши (конференцияси) қарорларни оддий кўпчилик овоз билан қабул қилади. Таъсис шартномасини ўзгартириш тўгрисидаги қарорлар қабул қилинаётган ҳоллар бундан мустаснодир, бунда барча муассисларнинг розилиги талаб этилади.

Акцинерлик жамиятининг уставида қуйидаги маълумотлар бўлиши лозим:

• фирманинг тўлиқ ва қисқартирилган номи ҳамда жойлашган ери (почта манзили); устав фондининг миқдори;
• устав фондини кўпайтириш ёки камайтириш тартиби;
• чиқарилаётган акциялар турлари, уларнинг номинал қиймати, ҳар хил турдаги акцияларнинг нисбати;
• даромад (фойда)ни, дивидендларни тақсимлаш ва зарарни қоплаш тартиби;
• захира фондини ва бошқа фондларни ташкил этиш тартиби;
• жамият қатнашчиларининг ҳуқуқ ва мажбуриятлари;
• жамият бошқарувининг тузилиши, ижроия ва назорат органлари аъзоларининг сони, уларни сайлаш тартиби, бу органларнинг ваколатлари;
• йиллик ҳисоботларни тузиш, текшириш ва тасдиқлаш тартиби;
• жамиятни қайта тузиш ва тугатиш тартиби.