Mavzu: Kompyuter kesh-xotirasi xususiyatlari, bir va koʼp bosqichli kesh xotira

Kesh-xotira

Kesh-xotiraning Markaziy protsessorda joylashishi

• 
  Kesh-xotira tashkil etish g`oyasi juda soda bo`lib, u o`zida tez-tez takrorlanuvchi so`zlarni (word) saqlab turadi.
  
• 
  Agar protsessorga biror bir so`z kerak bo`lsa u albatta dastlab kesh-xotiraga murojaat qiladi.
  
• 
  Agar zarur so`z kesh-xotirada mavjud bo`lmasa, u xolda asosiy xotiraga murojaat amalga oshiriladi.
  
• 
  So`zning kesh-xotirada mavjudligi uni o`qish uchun vaqt sarfini keskin qisqartiradi
  

Xotira manzillariga murojaat

• 
  Dasturlar xotiraga taxminan kirishni amalga oshirmaydi. Agar dasturga A manzilga kirish kerak bo`lsa, undan so`ng dastur A manzilga yaqin joylashgan manzilga kirishiga to`g`ri keladi.
  
• 
  Amaliy jihatdan dasturning oddiy buyruqlari ketma-ket joylashgan xotira maydonlaridan chaqiriladi.
  
• 
  Bundan tashqari dasturlarning katta vaqt ulushi sikllarni bajarish uchun, ya`ni bir nechta buyruqlar to`plamini qayta-qayta bajarishga sarflanadi.
  
• 
  

Lokallik prinsipi

• 
  Ma`lum vaqt oralig`ida xotiraga takroriy kirishlar davomida xotiraning faqat ma`lum bir qismidangina foydalanish - Lokallik prinsipi deb ataladi.
  
• 
  Ushbu prinsip barcha kesh-xotiraning asosini tashkil etadi.
  
• 
  Lokallik prinsipining go`yasi qachon ixtiyoriy so`zni xotiradan chaqirilganida, bu so`z qoshni so`z bilan birga kesh xotiraga o`tkaziladi va navbatdagi so`rovda keyingi so`zga tezkor murojaatni amalga oshiriladi.
  
• 
  Agar so`z k marta yoziladigan yoki o`qiladigan bo`lsa, kompyuter sekinroq ishlovchi asosiy xotiraga 1 marta va tez ishlovchi kesh-xotiraga k-1 marta murojaat qilishi talab etiladi. k qanchalik katta bo`lsa, samaradorlik shunchalik yuqori bo`ladi.
  

Xotiraga kirishning o`rtacha vaqti

• 
  Odatda xotira bilan bog`liq bo`lgan qat`iy hisoblashlarni amalga oshirishimiz mumkin.
  
• 
  c – kesh-xotiraga kirish vaqti;
  
• 
  m – asosiy xotiraga kirish vaqti
  
• 
  h – kesh hitlari (hit ratio) koeffitsienti – kesh-xotiraga va xotiraga umumiy murojaatlarning ja`mi soni o`rtasidagi nisbatni ifodalaydi. h = (k-1)/k.
  
• 
  Ba`zi xollarda kesh miss ratio koeffitsienti qo`llaniladi, 1-h
  
• 
  Bu orqali kirishlar uchun sarflangan o`rtacha vaqtni hisoblash mumkin:
  o`rtacha kirish vaqti = c + (1 — h) m