Mavzu: Kompleks birikmalarda kimyoviy bog’ tabiati. Simmetriya elementlari. Vbn va unga ko’ra kompleks birikmalarning geometrik tuzilishi

Reja

• 1. Respublikamizdagi neft va gazni qayta ishlash sanoatining rivojlanishi.
• 2. Neft va gaz konlari.
• 3. Neftning klassifikatsiyasi. Neftning fizikaviy-kimyoviy xossalari.
• 4. Neft tarkibini kimyoviy va fizik-kimyoviy usullar yordamida o‘rganish.

Respublikamizdagi neft va gazni qayta ishlash sanoatining rivojlanishi.

• O`zbekiston tabiiy gaz, gaz kondensati va neft konlariga boy bo`lib, 5 ta regionga ajratilgan:
• 1. Ustyurt;
• 2. Buxoro - Xiva;
• 3. Janubi-g`arbiy Hisor;
• 4. Surxondaryo;
• 5. Farg`ona.
• 1904–1906 yillarda respublikamizdagi birinchi Oltiariq neftni qayta ishlash zavodi neftni birlamchi qayta ishlashga mo‘ljallangan, ishlab chiqarish quvvati yiliga 1,5 mln tonnani tashkil etardi.
• 1958 yilda Farg‘ona neftni qayta ishlash zavodi ishga tushirildi. Zavod neft va gaz kondensatni qayta ishlashga mo‘ljallangan bo‘lib, uning ishlab chiqarish quvvati yiliga 5,5 mln tonna.
• 1996 yil Farg‘ona neftni qayta ishlash zavodi chet el ilg‘or texnologiyalari (Yaponiya) asosida qayta rekonstruksiya qilindi.

Respublikamizdagi neft va gazni qayta ishlash sanoatining rivojlanishi.

• 1971 yil dekabrda Muborak gazni qayta ishlash zavodi birinchi navbati ishga tushirildi, quvvati yiliga 5 mlrd. m3 gazni qayta ishlashdan boshlangan.
• 1978–80 yillarda zavodning ikkinchi va uchinchi navbatlari ishga tushirilib, umumiy quvvat yiliga 10 mlrd. m3 ni tashkil etdi.
• 1984 yil to‘rtinchi navbati ishga tushirildi va umumiy quvvat yiliga 25 mlrd. m3 ni tashkil etdi.
• Hozirgi vaqtda umumiy quvvat yiliga 30 mlrd. m3 ni tashkil etadi.
• 1997-yilda gaz kondensatini qayta ishlashga mo‘ljallangan chet el ilg‘or zamonaviy texnologiyalardan biri Fransiya «Teknip» kompaniyasi texnologiyasiga ko‘ra Buxoro neftni qayta ishlash zavodi (BNQIZ) ishga tushirildi.
• Zavodning umumiy quvvati yiliga 2,5 mln. tonna neft va gaz kondensati aralashmasini qayta ishlashga mo‘ljallangan.
• 2001 yil oxirida Sho‘rtan gaz kimyo majmuasi ishga tushirildi va 2002 yil 15 avgustidan birinchi o‘zbek polietileni chiqarildi.
• Sho‘rtan gaz kimyo majmuasi umumiy quvvati yiliga 4,2 mlrd. m3 tabiiy gazni qayta ishlashga mo‘ljallangan.