Mavzu: Kompleks birikmalar

Fe₃[Fe(CN)₆ ]₂ ; 4.Fe₄[Fe(CN)₆ ]₃

8-misol. Quyidagi kompleks birikmalardagi kompleks hosil qiluvchilarning zaryadini va koordinatsion sonini aniqlang.

1. 
   [Ag(NH ₃ )₂ ]Cl 3. K₄[Fe(CN)₆ ]
   
2. 
   [Cu(NH₃ )₄ ]SO₄ 4. [Cr(H ₂O)₆ ]Cl₃
   

Yechish. [Ag(NH ₃ )₂ ]Cl kompleks birikmada kompleks hosil qiluvchi Ag bo’lib uni zaryadi +1, koordinatsion soni 2 ga teng. [Cu(NH₃ )₄ ]SO₄ kompleks birikmada kompleks hosil qiluvchi Cu bo’lib zaryadi +2, koordinatsion soni 4 ga teng. K₄[Fe(CN)₆ ] kompleks birikmada kompleks hosil qiluvchi Fe bo’lib uni zaryadi +2, koordinatsion soni 6 ga teng [Cr(H₂O)₆ ]Cl₃ kompleks birikmada kompleks hosil qiluvchi Cr bo’lib uni zaryadi +3, koordinatsion soni 6 ga teng.
9-misol. Quyidagi kompleks ion [Zn(CN)₄] ning zaryadining ishorasini va kattaligini aniqlang.
Yechish. Kompleks ionning zaryadini aniqlash uchun kompleks hosil qiluvchi ionning oksidlanish darajasi bilan ligandlar zaryadini qo’shish kerak.
[Zn(CN)₄ ] ning zaryadining ishorasini va kattaligini aniqlashda [Zn(CN)₄ ] kompleks ioni bitta Zn^2 va 4ta CN^ ionlaridan iborat bo’lganligi uchun uning zaryadi x = +2+4(-1) = -2 ga teng bo’ladi.
10-misol. Quyidagi kompleks ion [Ag(NH₃ )₂ ] ning zaryadining ishorasini va kattaligini aniqlang.
Yechish. Agarda ligandlar neytral molekula yoki atomdan iborat bo’lsa, ular kompleks ion zaryadiga ta’sir etmaydi, bunday kompleks ionning zaryadi kompleks hosil qiluvchi ionning oksidlanish darajasiga tengdir. [Ag(NH ₃ )₂ ] ionining zaryadi x = +1 +2 ∙0 = +1 teng bo’ladi, chunki NH ₃ molekulasi elektrneytral bo’lganligi uchun uning zaryadi nolga teng.
11-misol. Kompleks ionlar zaryadining ishorasini va kattaligini aniqlang.
1. [Cr ^3(H ₂O) ₄ Cl₂ ]^ 3. [Pt ^4(NH ₃ )Cl₃ ]^
2.[Co^3(NO₃ )₆ ]^ 4. [Ag^(CN) ₂ ]^
Yechish. [Cr ^3(H ₂O)₄ Cl₂ ] - kompleks ionning zaryadi +1, [Co^3(NO₃ )₆ ]^ - kompleks ionning zaryadi -3, [Pt ^4(NH₃ )Cl₃ ] - kompleks ionning zaryadi +1,
[Ag^(CN) ₂ ]^ - kompleks ionning zaryadi -1 ga teng.
12-misol.Quyidagi kompleks birikmalarning koordinatsion formulasini yozing va kompleks hosil qiluvchilarni ko’rsating.

1. 
   AgCl 2NH ₃ 4.CuSO₄ 5H₂O
   
2. 
   CoCl₃ 5NH ₃ 5. NiSO₄ 6NH ₃
   
3. 
   CrCl₃ 6H ₂O 6. 4KCN Fe(CN)₂
   

Yechish 1. AgCl _2NH ₃ birikmani koordinatsion formulasi [Ag(NH ₃ )₂ ]Cl , kompleks hosil qiluvchi Ag.

2.