Mavzu: kirxgof qonunlari



Download 41,67 Kb.
bet7/8
Sana31.12.2021
Hajmi41,67 Kb.
#249589
TuriReferat
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Mavzu kirxgof qonunlari-fayllar.org

dt

dq

I

   .                               (35) 



 

Tokning  kuchi  va  yo‗nalishi  vaqt  o‗tishi  bilan  o‗zgarmay  qoladigan  bo‗lsa,  

uni o‗zgarmas tok deb ataladi: 

t

q

I

   .                               (36) 




 

20 


 

XB  tizimida  tok  kuchining  birligi  Amper  (A)  bilan  o‗lchanadi.  1  Amper  – 



o‗tkazgichning  ko‗ndalang  kesimidan  1  sekund  ichida  1  Kulon  zaryad  miqdori 

o‗tishini ko‗rsatuvchi kattalikdir. 

 

Agar  tok  kuchi  o‗tkazgichning  ko‗ndalang  kesimi  bo‗yicha  bir  jinsli 



bo‗lmasa,  u  holda  o‗tkazgichning  ko‗ndalang  kesimi  bo‗yicha  tok  kuchining 

taqsimlanishini ifodalash uchun tok kuchining zichligi deb ataluvchi fizik kattalik 

tushunchasi kiritiladi. 

cos



dS

dI

dS

dI

j



     ,                 (37) 

bu  yerda 

  -  dS  yuza  bilan  unga  o‗tkazilgan 



n

  normal  orasidagi  burchakdir.  Bu 



ifodadan o‗tkazgichning ixtiyoriy yuzasidan o‗tayotgan tok kuchini hisoblab topish 

mumkin 







S



S

jdS

jdS

I

cos



    .                 (38) 

 

Tok  kuchining  zichligi  deb,  o‗tkazgichning  bir  birlik  ko‗ndalang  kesim 



yuzasidan o‗tgan tok kuchiga miqdor jihatdan teng bo‗lgan fizik kattalikka aytiladi. 

 

O‗tkazgichning ichida, Kulon kuchi hosil qilgan maydonning kuchlanganligi 



E

,  o‗tkazgichning  ikki  uchidagi  potensiallar  farqi  yo‗qolguncha  saqlanadi. 



Demak,  zanjirda  uzluksiz  o‗zgarmas  tok  o‗tib  turishi  uchun,  Kulon  kuchidan 

tashqari  potensiallar  farqini  hosil  qiluvchi  tashqi  noelektrik  kuchlar  mavjud 

bo‗lishi zarur. Bunday kuchlarni elektrga yot kuchlar deb ataymiz. 

 

Elektrga  yot  kuchlar  uzluksiz  tokni  ta‘minlab  turishi  uchun  har  xil  ishorali 



zaryadlarni  ajratib,  potensiallar  farqini  doimiy  saqlab  turadi.  Bunday  elektrga  yot 


 

21 


kuchlarni  elektr  energiya  manbalari  (galvanik  elementlar,  akkumulyatorlar,  elektr 

generatorlari) yetkazib turadi. 

 

Elektrga yot kuchlarni hosil qiluvchi qurilmalar tok manbalari deb ataladi.  



 

Tok manbalari ichida elektrga yot kuchlarning ish bajarishi natijasida, u yoki 

bu energiya turi elektr energiyaga aylanadi. Shu sababli bu kuch elektr yurituvchi 

kuch  (EYuK)  deb ataladi. 



q

A



    ,                                (39) 

 

Manbaning  EYuK  zanjir  ochiq  bo‗lganda,  uning  qutblaridagi  potensiallar 



ayirmasiga teng bo‗ladi va Voltlarda o‗lchanadi. 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 


 

22 



XULOSA 

Xulosa  qilib  aytganda  Kirxgof  qoidalari  amaliy  va  texnik  masalalarni  hal 

etishda,  o‗zgarmas  elektr  toki  murakkab  tarmoqlangan  zanjirining  qismlaridagi 

toklarning  va  kuchlanishlarning  qiymatlarini  aniqlashda,  shu  qismlardagi 

qarshiliklar, toklar va E.Yu.K. larni o‗zaro bog‗lanishlaridan foydalanishga to‗g‗ri 

keladi. Ana shunday hisoblarni ancha yengillashtirishini ko‗rib chiqdik. 

Umuman  aytganda,  Kirxgofning qoidalari  o‗zgaruvchan  tok  zanjiri  uchun 

ham  to‗g‗ri  bo‗ladi,  lekin  o‗zgaruvchan  tok  kvazistatsionar  tok  bo‗lishi  kerak. 

Shuningdek,  o‗zgaruvchan  tokka  bu  qoidalar  qo‗llanganda  omik  qarshilikdan 

tashqari, sig‗im va induktiv qarshiliklarni ham hisobga olish zarur. Eslatma sifatida 

shuni  aytish  kerakki,  102  -  103  Gs  chastotali  toklarni  ham  kvazistatsionar  toklar 

deb qarash mumkin. 

Laboratoriyada manbaning E.Yu.K. ni aniq o‗lchash uchun kompensatsiya 

usulidan 

foydalaniladi. 

Kompensatsiya 

usuli 

Kirxgofning 

qoidalariga 

asoslanganligini ko‗rib chiqdik. 

 

 

 



 

 

 



 

 


 

23 



FOYDALANILGAN ADABIYoTLAR 

1.  B.F.Izbosarov. Elektr kursidan uslubiy qo‗llanma. Navoiy, 2002 yil. 

2.  B.F.Izbosarov, I.R.Kamolov, Magnetizm. T. ―Aloqachi‖. 

3.  Savelev I.V., Umumiy fizika kursi. II-tom., T. ―O‗qituvchi‖, 1973 

4.  M.Ismoilov, M.S.Yunusov. ―Elementar fizika kursi‖, T., ―O‗qituvchi‖, 1989  

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 


 

24 





Download 41,67 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish