Mavzu: Kirish. Axborot xavfsizligining asosiy tushunchalari, Kriptografiya asosiy tushunchalari va tarixi Reja


Xesh funksiya quyidagi xususiyatlarga ega



Download 415,47 Kb.
bet9/12
Sana19.04.2022
Hajmi415,47 Kb.
#563988
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
Bog'liq
1-maruza

Xesh funksiya quyidagi xususiyatlarga ega:
– Bir xil kirish har doim bir xil chiqishni (xesh qiymat deb ataladi) taqdim etadi.
– Bir qancha turli kirishlar bir xil chiqishni taqdim etmaydi.
– Chiqish qiymatdan kiruvchi qiymatni hosil qilishning imkoniyati mavjud emas (bir tomonlamalik).
– Kirish qiymatini o‘zgarishi chiqishdagi qiymatni ham o‘zgarishiga olib keladi.
Xesh funksiya asosida ma’lumot butunligini tekshirish
Bunga asosan yuboruvchi xabarning xesh qiymatini hisoblaydi va uni qabul qiluvchiga xabar bilan birgalikda yuboradi. Qabul qiluvchi dastlab xabarning xesh qiymatini hisoblaydi va qabul qilingan xesh qiymat bilan solishtiradi. Agar har ikkala xesh qiymat teng bo‘lsa, u holda ma’lumotning butunligi o‘zgarmagan, aks holda o‘zgargan deb topiladi.

Kriptografik akslantirishlar
Odatda kriptografiyada ma’lumotlarni shifrlashda (deshifrlashda) quyidagi ikki turdagi akslantirishshlardan foydalaniladi.
– Ulardan biri o‘rniga qo‘yish (substitution) akslantirish bo‘lsa,
– ikkinchichi o‘rin almashish (permutation) akslantirishidir.
O‘rniga qo‘yish akslantirishi
O‘rniga qo‘yish akslantirishida, ochiq matn belgilari bir alfavitdan olinib, unga mos shifrmatn boshqa bir alfavitdan olinadi

Sodda ko‘rinishda olingan o‘rniga qo‘yish akslantirishi asosida shifrlash uchun olingan matn quyida keltirilgan. Ushbu sodda shifrlash usuli Sezar nomi bilan mashhur.
• Masalan, agar ochiq matn “HELLO” ga teng bo‘lsa, unga mos holda shifrmatn “KHOOR” ga teng bo‘ladi.
• Mazkur holda shifrmatn alifbosi ochiq matn alifbosidan 3 ga surish natijasida hosil qilingan va shuning uchun shifrlash kalitini 3 ga teng deb qarash mumkin.
O‘rniga qo‘yish akslantirishi
• O‘rniga qo‘yish akslantirishida ochiq matndagi belgilar shifrmatnda bo‘lmasligi mumkin.
• Biroq, ochiq matndagi belgilarning takrorlanish chastotasi shifrmatndagi belgilarda ham bir xil bo‘ladi (ko‘p alifboli o‘rniga qo‘yish usullari bundan mustasno).
• Masalan, yuqoridagi misolda ochiq matndagi “L” harfining takrorlanish chastotasi 2 ga teng. Uning o‘rniga qo‘yilgan shifrmatndagi “O” harfining ham takrorlanish chastotasi 2 ga teng. Bu holat ochiqmatndagi qolgan belgilar uchun ham o‘rinli.

Download 415,47 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish