Mavzu Kimyoviy jixozlar va reaktivlar bilan tanishish va ishlash qoidalari

GAZLAR BILAN ISHLASH
Laboratoriyada ba’zi gazlarni olishda Kiрp apparatidan 
foydalaniladi. Kiрp apparati maxsus idish (1) va shar 
shaklidagi katta voronka (2)dan iborat. Voronka (2) 
asbobga solingan suyuqlikning ko‘p qismini sig‘dira 
oladigan hajmda qilib yasaladi. Idish (1)ning yuqori qismiga 
gaz olish uchun qattiq modda solinadi. Voronkadan nay 
orqali suyuqlik quyiladi, u idishning pastki qismiga tushadi. 
Idishning yuqori qismida gaz chiqaruvchi nay (3), pastki 
qismida esa ishlatilgan suyuqlikni chiqarish uchun 
teshikcha (4) bo‘ladi.
Laboratoriya sharoitida gaz konsentrlangan sulfat kislota yoki o‘ziga namlikni 
yaxshi yutuvchi qattiq moddalardan iborat filtrdan o‘tkazilib so‘ng quritiladi. 
Gazni quritish uchun maxsus sklyankalar (Тishenko, Drossel sklyankalari va har 
xil shakldagi naylar qo‘llaniladi.
Qurituvchi moddalar sifatida suvsiz CaCl2, natron ohak, fosfat angidrid va 
boshqalar ishlatiladi. Gazsimon moddalarni olish uchun diametri 3—4 mm li har 
xil shisha naylar (rasm) ishlatiladi. Bu shisha naylar laboratoriyada ishlayotgan 
talabalarga yetarli miqdorda tayyorlanadi. Mashg‘ulot jarayonida gazlar o‘z 
xossalariga ko‘ra turli usullar bilan yig‘iladi (rasm). Agar gazning solishtirma 
og‘irligi havonikiga teng yoki katta bo‘lsa, gaz (rasmda ko‘rsatilganidek), yengil 
bo‘lsa (rasmdagidek), moslama yordamida yig‘iladi. Gazlar ko‘pincha suv 
to‘ldirilgan probirkalarga yig‘iladi (rasm). Buning uchun probirkaga suv 
to‘ldirilib, uning og‘zi barmoq bilan berkitiladi. So‘ngra probirkaning Kiрp 
apparati og‘zini pastga qaratib, suv solingan kristallizatorga botiriladi. Suv ostida 
barmoqni olib, probirkaning suvi to‘kilib ketmaydigan qilib kristallizatorga 
suyab qo‘yiladi. Probirkaga yig‘ilishi kerak bo‘lgan gaz o‘tkazuvchi naydagi va 

---

gaz olinayotgan idishdagi havoni to‘liq siqib chiqazgandan so‘ng gaz o‘tkazuvchi 
nayning uchi suv ostida kristallizatordagi probirka og‘ziga kiritiladi. 
Probirka gaz bilan to‘lgandan keyin uning og‘zini barmoq bilan berkitib, 
kristallizatordan olinadi. Gaz kerakli laboratoriya mashg‘uloti uchun ishlatiladi. 
Gazning yonishini kuzatish uchun b rasmda ko‘rsatilganidek asbob yig‘ib, 
chiqayotgan gaz nay og‘zida yoqiladi. 

---

---

PISA TESTI