Mavzu. Kichik biznes moliyasi

7. Leverej
Oldingi boblarda biz soliq afzalliklarini tenglashtiradigan moliyaviy
leverejning optimal darajasi mavjud deb faraz qildik. Kichik kompaniyalar holati
yirik biznes kompaniyalari holatidan uncha farqlanmaydi. Albatta ayrim tafovutlar
bor, qoidaga ko‘ra ular ko‘pincha kichik biznesdagi risklar va soliq foydasi bilan
belgilanadi .kichik biznes uchun o‘rnatilgan nisbatan past soliq stavkalari qarzlar
bo‘yicha foiz to‘lovlari qisqarish darajasi ancha pastligini bildiradi.
Biz o‘tgan boblarda ko‘rganimizdek moliyaviy leverej ta’siri natijasida
paydo bo‘ladigan moliyaviy risk qoidaga ko‘ra operatsion riskni kuchaytiradi,, u
leverejda ham usiz ham mavjud bo‘ladi. Modomiki kichik biznes kompaniyalari
Aksionerlar i asosiy tizimli riskdan saqlanishda o‘z kapitalini doim ham samarali
diversifikatsiya qilmasalar, ular qoidaga ko`ra yirik kompaniyalardagi
raqobatchilariga qaraganda moliyaviy riskka ancha moyil bo‘ladilar. Bu vaqtda

---

220
Famam va French (Fama and French 1996) tadqiqotlari va boshqa manbalar
bankrotlik riski ko‘pincha kichik biznes sektorida paydo bo‘lishini ko‘rsatadi.
Soliq omillari va risk omillarining birgaligi shuni bildiradiki, kichik
kompaniyalar yirik biznes bilan taqqoslaganda ancha past darajadagi qarz va o‘z
mablag‘lari nisbatiga erishadilar.
8. Dividendlar
Yirik kompaniyalardagi dividendlarning ko‘plab jihatlari tafovutlar mavjud
bo‘lsa ham kichik biznes uchun dolzarb sanaladi. Kichik kompaniyalar menejerlari
dividend siyosatiga nisbatan Aksionerlar istaklarini bilishlari hamda bu talablarga
divident siyosatini moslashtirishlari kerak. Bu haqiqatdan zarur, modomiki qoidaga
ko‘ra, aksionerlar o‘z aksiyalarini sotishga va boshqa kompaniyalar aksiyalari
bilan almashtirishga intilmasalar, dividend siyosati ancha jozibali bo‘ladi.
Kichik kompaniyalar ko‘pincha yirik kompaniyalarga qaraganda har bir aksionerga
individual yondashadilar. Masalan, kompaniyalar uchun eng oddiy strategiya bir
aksionerga pul shaklida dividend to‘lash va boshqasiga skrip dividend olish
imkoniyatini taqdim qilishdir.