Mavzu. Keyns va keynschilik ta’limoti reja: J. M. Keyns makroiqtisodiyoti

2. Keynsning multiplikator modelining shakllanishi: 1940-1960.

1940-1950-yillarga kelib iqtisodchilar yuqori darajada takomillashgan multiplikatorlik modelini ishlab chiqdilar. Bu model o‘z ichiga xalqaro ta’sir doiralarini, davlat hamda individual xarajatlarninng turli xil ko‘rinishlarini olgan holda kengaytirib borildi. Balanslashgan budjet multiplikatorligi atamasi iqtisodiy atamalarning asosiy qismlaridan biriga aylandi va har bir iqtisodchi talaba Keynsning bu modelini o‘rganib chiqishiga to‘g‘ri keldi.

Buyuk turg’unlik va iqtisodiyot fanining rivojlanishi.
Sanoati rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlarni larzaga solgan 1929–1933 yillardagi buyuk turg’unlik davri iqtisodiyot fanining rivojlanishida katta ahamiyat kasb etadi. 1929 yildan 1933 yilgacha AQShda ishsizlik darajasi 3 foizdan 25 foizgacha oshdi. 1941 yilga qadar u 14,3 foizdan (1937 yil) pastga tushmadi. 1937–1938 yillarda yangi iqtisodiy pasayish kuzatildi va u II Jahon urushiga kelib to’xtatildi. Faqat 1942 yili ishsizlik darajasi 5 foizdan pastga tushdi. Bunday holatni dunyo hali ko’rgan emas.

3. Yangi Keynschilik nazariyasi va muvofiqlashtirishda muammolar

Yana iqtisodiy o‘sish va taklif haqida

• 
  Yangi klassik nazariya makroiqtisodga sezilarli ta’sir ko‘rsatdi, lekin o‘zining nazariyalari uchun, Keyns makroiqsodiy nazariyasidek ko‘p isbot yig‘a olmadilar. Statistik ma’lumotlar javob topish uchun yetarli emas edi. Shu nuqtada makroiqtisodchilar iqtisodiy sikl muammolariga e’tibor qaratmay qo‘ydilar va o‘sish iqtisodiyotiga ko‘proq e’tibor qarata boshladilar. Bu davr talabi edi, Amerika iqtisodiyoti 1990 yillar davomida o‘sib keldi va xech qanday iqtisodiy siklga duch kelmadi.
  

Yalpi taklif va yalpi talab kesishgan nuqta narx darajasining muvozanatlashganligini, milliy ishlab chiqarishning real hajmining muvozanatlashganini bildiradi, shuningdek, bandlik darajasini tavsiflab beradi. J.M.Keyns uni samarali talab nuqtasi deb atadi. Samarali talab bu – bandlik darajasini ifodalovchi yalpi to’lovga qodir talab.

• 
  Yalpi taklif va yalpi talab kesishgan nuqta narx darajasining muvozanatlashganligini, milliy ishlab chiqarishning real hajmining muvozanatlashganini bildiradi, shuningdek, bandlik darajasini tavsiflab beradi. J.M.Keyns uni samarali talab nuqtasi deb atadi. Samarali talab bu – bandlik darajasini ifodalovchi yalpi to’lovga qodir talab.