Мавзу: каръер шароитида бурғулаш – портлатиш ишлар, Қазиб юклаш ва ташиш ишларини хисоблаш. Бажарди: Қабул қилди: Алимов Ш. М. Олмалиқ- 2019й. Мундарижа

III. Тоғ жинсларининг қазиш ва юклаш ишлари.

Қазиш юклаш ишлари кон массасини забойдан қазиб олиш ва уларни траснспорт воситаларига юклаш ёки ағдармаларга ташиш ишларини ўз ичига олади.Карьерларда қазиш-юклаш ускуналари сифатида даврий ва узлуксиз ҳаракатланувчи машиналардан фойдаланилади.

Қазиш тоғ жинслари бурғилаш - портлатиш ишлари ёрдамида қазиб олишга тайёрланганда қазиш – юклаш ишларини бажариш учун бир чўмичли экскаваторлардан фойдаланилади.
Қазиб олиш участкаларида ковлаш ва қазиб - юклаш ўзаро жойлашиши бўйича юқорига, пастга ва аралаш ҳолда қазиш – юклаш ишлари орқали фарқланади. Кон массасини ковлаб олиш, уни ағдариш жойига олиб бориш, транспорт воситаларига тўкиш ва навбатдаги даврни бажариш учун қазиш жойига бурилиш 1 чўмичли экскаваторлар ёрдамида кетма – кет амалга оширилади. Ушбу операциялар биргаликда экскаваторнинг иш даврини ташкил қилади. Кўп чўкичли экскаватор билан бу операциялар бир вақтнинг ўзида бажарилади. Шунинг учун бир чўмичли экскаваторлар даврий харакатланувчи, кўп чўмичли экскаваторлар эса узлуксиз харакатланувчи машиналар хисобланади. Бир чўмичли ва кўп чўмичли экскаваторлар қуйидаги қисмлардан тузилган бўлади: Ички қисм, механик қисм, харакатланувчи қисм, куч узатувчи ускуналар, рама, кузов ва бошқариш механизмлари. Чўмич (ковш)нинг стрела билан боғланиш конструкцияси бўйича қаттиқ боғланган бир чўмичли экскаваторлар (тўғри механик белкуракли экскаватор, тескари механик белкуракли экскаватор) ва юмшоқ боғланган (драглайн, грейфер) бир чўмичли экскаваторлар фарқланади. Юриш ускуналари тури бўйича бир чўмичли экскаваторларнинг гусеницали, ҳавоғилдиракли, ўрмаловчи сузувчи турлари фарқланади.

Бир чўмичли ва кўп чўмичли экскаваторлар энергия истеьмоли бўйича электрик, дизел электрик ва дизел гидравлик турларига бўлинади.Карьерларда асосан белкуракли экскаваторлар қўлланилади.

Механик белкуракли экскаваторлар ишчи кўрсаткичларига қуйидагилар киради. Қамраш радиуси ва баландлиги, юклаш разва баландлиги, стреланинг қиялик бурчаги ва экскаваторнинг ўлчамлари киради. Экскаваторнинг ишчи кўрсаткичлари унинг харакатланиш доирасини чегаралайди ва ков ўлчамларини аниқлайди.