Мавзу: “жисмоний машқларни бажаришда юклама ва дам олишнинг ўзаро боғЛИҚлиги”

МАВЗУ: “ЖИСМОНИЙ МАШҚЛАРНИ БАЖАРИШДА ЮКЛАМА ВА ДАМ ОЛИШНИНГ ЎЗАРО БОҒЛИҚЛИГИ”.
Режа:

1. 
   Спортдаги юклама ва уни спортчи организмига таъсири.
   
2. 
   Юкламанинг турлари ва хусусиятлари.
   
3. 
   Машғулот юкламасининг ҳажми ва шиддати.
   
4. 
   Юкламалар орасидаги дам олишнинг аҳамияти.
   

Ҳар қандай жисмоний машқни бажариш танани анча юқори даражадаги функционал фаолликка ўтказиш билан боғлиқ. Шундай қилиб «машғулот юкламаси» тананинг қўшимча фаоллигини англатади.
Тананинг ортиқча фаоллиги маълум миқдорда куч сарфини талаб этади (бу кучнинг катталиги юк катталигига боғлиқ), бу маълум бир вақтдан кейин чарчашга олиб келади ва тикланишга зарурат сезилади.
Машғулот юклама куч сарфи ва чарчашга олиб келиш билан бирга тикланиш жараёнларини қўллайди, улар фақат тўла тикланиш билангина эмас, балки иш қобилиятини субмаксимал ва максимал юкламаларда тўла тикланишини (суперкомпенсация) таъминлайди.
Қуйидаги юкламалар фарқланади:
- машқ (ўстирувчи) - бу спортчи танасида таркибий характердаги ан-чагина ижобий ўзгаришларни таъминлайди.
- барқарорлаштирувчи - бу эришилган мослашиш ҳолатини мустаҳ-камлайди.
Шу билан бирга «машғулот юкламаси» тушунчаси машқни спортчи танасига таъсири даражаси сифатида, биринчи навбатда бу таъсирнинг миқдорий даражасини белгилайди. Кам, ўртача, маълум даражадаги ва юқори юкламаларни фарқлаш зарур.
Юкламанинг турлари ва хусусиятлари.
Спорт амалиёти қўлланилаётган юкламалар ўз хусусияти характерига кўра машқ ва мусобақа, одатий (маълум спорт ихтисослиги учун) ва ноодатий турларга бўлинади, ўстирувчи таъсир йўналиши бўйича куч, тезлик, чидамлилик, чаққонлик, эгилувчанлик ва уларнинг аралашмасини ривожлантиришга хизмат қилади, руҳий танглик бўйича кўп ёки кам руҳий тарангликни талаб қилувчи, спортчи танасига таъсир дара-жаси бўйича кичик, ўрта, сезиларли, катта юкларга тақсимланади.