Мавзу: Жисмоний маданиятнинг жамиятдаги асосий функция ва шакллари

1) Таълим ва тарбия функцияси. Жисмоний маданиятнинг умумий таълим тизимидаги доимий тарздаги, ҳаётда керак бўладиган, ҳаракат кўникмаси ва малакаларини, улар билан боғлиқ билимларни ташкил топишида фойдаланганда тўлиқ кўринади.
2) Амалий функцияси. Жисмоний маданиятнинг меҳнат фаолиятида, профессионал амалий тайёргарлик омили сифатида махсус тайёргарлик тизимида қўлланганда кўринади.
3) Спорт функцияси. Спортни юқори кўрсаткичлар соҳасида, жисмоний маданият максимал натижаларга эришиш омили ҳамда жисмоний ва унга бевосита тааллуқли имкониятларни кўрсатишда аниқ кўринади.
4) Рекриатив ва соғломлаштириш-реабилитация функцияси. Жисмоний маданиятни дам олишни ташкил қилиш соҳасида ёки организмни махсус қайта тиклаш тизимида, чарчашга қарши кураш омили сифатида, эмоционал талабларни қондиришда ва организмни вақтинча йўқотган функционал имкониятларини қайта тиклашда кўпроқ кўринади. Кўпгина илмий ишларда гиподинамия юрак қон-томир тизими касалликларига олиб келиши исботланган. Шунинг учун ҳам рекриатив ва соғломлаштириш функциясининг аҳамияти жуда катта.
Жисмоний маданиятнинг бу функцияларини амалга ошириш объектив равишда фақатгина кишининг жисмоний сифатларигагина боғлиқ бўлиб қолмасдан, балки унинг руҳий ва шахсий сифатларига ҳам боғлиқдир.
Умумий функциялари. Маданиятга тааллуқли бўлган ҳамма умумий функциялар, у ёки бу ҳолда жисмоний маданият соҳасида ҳам кўринади.
1) Эстетик функцияси. Жисмоний маданиятни ўзига хос хусусиятлари билан бевосита боғлиқ бўлиб, инсонларни жисмоний камолотга, соғлом бўлишга, умумий гармоник ривожланишига бўлган талабларини қондиради. Шунинг учун ҳам ҳар хил санъат турларида жисмоний маданият турларини қайд қилиш кенг йўл олган бўлса, спортнинг ўзи ҳам санъатнинг кўпгина кўринишларини қабул қилади.
2) Норматив функцияси. Жисмоний маданиятни жамиятдаги амалиётда ишлатилиши билан, маълум мезонлар ишлаб чиқилади ва мустаҳкамланади. Булар эса тартиблаштирилган, спорт кўрсаткичларини меъёрлаштирилган кўрсаткичи, жисмоний камолотнинг умумий критериялари, жисмоний юкламани меъёрлаштириш қоидалари ва ҳ.к. бўлади.Булар амалиётда “Алпомиш” ва “Барчиной” спорт мажмуаси ва Ўзбекистон Республикаси спорт классификациясида яхши кўрсатилган.