Mavzu: Jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi davrida bank kapitali va uning samaradorligini oshirish yo’llari

DAT  “Xalq  bank”  Samarqand  viloyat  boshqarmasi  hamda  filiallari  xususiy 

kapitalining 2010 yil 1 yanvar holati. 

T

/r 

Filiallar 

nomi 

Vil. 

A

mal. 

B

og'ish. 

K

-qo'r 

P

ayar. 

B

ul. 

O

qd. 

P

ast. 

U

rg. 

N

arp. 

J

omb. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

. 

Ustav 

kapital 

635

149 

2

8703 

3

6063 

3

0009 

6

2201 

2

3038 

2

2204 

4

0792 

5

2386 

3

5019 

3

2148 

2

. 

Rezerf 

fond 

126

721 

0 

1

900 

5

000 

7

102 

2

157 

4

457 

7

857 

1

1696 

3

000 

6

044 

3

. 

Mahsus 

fond 

436

062 

1

5009 

9

019 

1

1658 

2

7220 

2

1912 

4

7215 

3

4825 

2

9342 

3

7645 

1

8995 

4

. 

Taqsimlan

magan foyda 

137

6974 

1

4401 

-

9877 

5

3086 

2

94258 

2

3677 

1

4128 

8

6521 

4

7930 

1

34862 

6

2908 

5

. 

Asosiy 

faoliyat foydasi 

0 

0 

0 

0 

0 

0 

0 

0 

0 

0 

0 

6

. 

Bankning 

jami kapitali 

327

8286 

1

03284 

7

697 

1

14964 

4

45909 

1

23559 

2

98539 

2

65843 

1

78696 

3

03251 

1

60873 

 

T

/r 

Filiallar nomi 

P

axt 

S

amar. 

I

sht. 

T

emir. 

P

aysh. 

S

iyob 

Q

o'shr. 

N

ur. 

C

hel. 

T

ayl. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

. 

Ustav kapital 

3

1564 

3

5502 

3

8173 

3

1947 

2

8626 

2

9835 

1

1699 

1

5739 

1

7336 

2

7164 

2

. 

Rezerf fond 

5

280 

1

4848 

3

394 

1

3044 

9

842 

6

000 

1

000 

2

000 

2

000 

3

000 

3

. 

Mahsus fond 

2

1858 

2

0594 

1

7019 

8

845 

1

7140 

1

1461 

1

2144 

1

2745 

4

3396 

1

8019 

4

. 

Taqsimlanmag

an foyda 

1

25748 

6

3431 

9

1014 

-

18038 

7

7542 

6

8096 

1

2433 

3

3385 

1

41191 

-

66876 

5

. 

Asosiy faoliyat 

foydasi 

0 

0 

0 

0 

0 

0 

0 

0 

0 

0 

6

. 

Bankning jami 

kapitali 

2

38068 

1

61568 

1

76547 

3

5272 

1

49782 

1

23855 

3

5745 

8

9138 

2

52824 

1

2872 

 

 

c) Bank kapitalidan samarali foydalanishning taxlili 

      Tijorat  bagklari  kapitali  xajmi  yildan-yilga  kupayib  bormokda.  Tijorat 

banklarining  kapitali  kanchalik  kup  bulsa,  bu  bank  shunchalik  ishonchlirok  buladi. 

Mijozlar  va  boshka  investorlar  kapitali  yetarli,  ishonchli  banklar  bilan  hamkorlik 

kilishga  intiladi.  Bu  borada  Respublika  Prizidentining  2005  yil  15  apreldagi  “Bank 

tizimini  yanada  islox  kilish  va  erkinlashtirish  chora-tadbirlari  to'g'risida»gi  hamda 

„O’zbekiston  Respublikasi  Davlat  tijorat  Xalq  bankining  kapitallashuvini  yanada 

ko’paytirish hamda ivestitsion faolligini yanada oshirish chora tadbirlari to’g’risida“gi 

2008 yil 16 oktyabrdagi Qarorlarida hamda Prezident Islom Karimovning 2009 yilning 

asosiy  yakunlari  va  2010  yilda  O’zbekistonni  ijtimoiy-iqtisodiy  rivojlantirishning  eng 

muhim  ustuvor  yo’nalishlariga  bag’ishlangan  Vazirlar  Mahkamasining  majlisdagi 

maruzasida moliya-bank tizimini mustahkamlash masalasiga alohida etibor qaratildi.Bu 

---

maruzasida Prezidentimiz 2010 yilda bank tizimi oldiga qo’yilgan eng muhim vazifalar 

sirasiga  banklarning  kapitallashuv  darajasini  ham  qo’ydi.Bulardan  ko’rishimiz 

mumkinki  Respublikamizda  tijorat  banklarining  kapitallashuviga  alohida  etibor 

qaratilmoqda.Buning  natijasida  ko’pgina  tijorat  banklarimiznig  xususiy  kapitallari 

sezilarli darajada oshganligini ko’rishimiz mumkin 

      Barcha  tijorat  banklari  mavjud  kapitallarini  to'g'ri  joylashtirib,  samarali 

foydalanishlari  lozim. Tijorat  banklari  kapitallarining  samarali  foydalanishini  umumiy 

kursatkichlar bilan ifodalash mumkin. 

      1. Bank kapitalining natijaviyligi (BKN); 

      2. Bank kapitalining daromadliligi (BKD); 

      3. Bank kapitalining foydaliligi (rentabilligi) (BKR). 

    1.  Bank kapitali natijaviyligi deganda tijorat banklarining uz kapitalining har bir 

sumiga necha sumlik kredit muomalasini bajaradi degan savolga javob beriladi. Demak 

tijorat bankining ma’lum davridagi (kupincha bir yil) kredit aylanmasi summasini bank 

kapitali urtacha summasiga bulib topiladi. 

BKN = ; 

Misol. Tijorat banki joriy yilda kreditning barcha turlari buyicha 418 211 267 ming. 

sumga aylanmaga erishdi.Bank kapitalining o’rtacha miqdori 130 095 499 ming. so’m 

bo’lgan. Demak ushbu bank kapitalining natijaviyligi (BKN) = 3,2  so’m bo’lgan. 

      BKN  =  418 211  267:130  095  499  =  3,2  so’m.  Ushbu  tijorat  bank  joriy  yilda 

kapitalining har bir sumiga 3,2 so’mlik kredit aylanmasiga erishgan. Bu natijaga baxo 

berish  uchun  o’tgan  yilgi  BKN  kursatkichlarini  hisoblash  va  ular  bilan  joriy 

kursatkichni takkoslash lozim. 

      2.Bank  kapitalining  daromadliligi  (BKD)  kursatkichi  bank  kapitaldan 

foydalanib, uning har bir sumiga kanchalik daromad oldi degan savolga javob beradi va 

bank  faoliyatidan  olgan  daromad  summasini  kapitalning  urtacha  summasiga  bulib 

topiladi. 

BKD = ;  

      Misol:  Tijorat  bagki  joriy  yilda  71 654  542  ming.  so’m  daromad  qilgan, 

kapitalining urtacha summasi esa 130 095 499 ming. so’m.  

BKD =71 654 542:130 095 499=0,55 

      3.Misol:  Tijorat  banki  joriy  yilda  2 153  717  ming.  so’m  foyda  olgan, 

kapitalining urtacha kiymati 130 095 499 ming.so’m.  

---

  Demak BKR = 2 153 717:130 095 499=0,016 so’m.