Islom 7-asrda Hijoz (Gʻarbiy Arabiston)da paydo boʻldi. Uning asoschisi Muhammad Sallollohu alayhi vassallamdir.Islom dinining paydo boʻlishi xususida Islom manbalariga asoslangan diniy anʼanada u ilohiy hodisa, insonlarni toʻgʻri yoʻlga solish uchun Alloh tomonidan yuborilgan oxirgi taʼlimot deb uqtiriladi.Arablarning 651 yili Marvni egallagandan sòng Movarounnahrni zabt etishni boshlaydilar .Shundan so‘ng islom dini Òrta Osiyoda tarqalishni boshlaydi.Xutayba Buxorodagi zardushtiylik ibodatxonasini jome' masjidga aylantiradi.Masjidga keluvchilar uchun 2 dihramdan pul beradi.Islomni qabul qilganlardan jizya va xiroj soliģi ozod qilinadi
Sòfiylik.IX–XIII asrlarda O‘rta Osiyo davlatlarida tasavvuf — so‘fiylik ta’limoti rivoj topdi. So‘fiylik (tasavvuf) islomdagi falsafiy diniy oqimdir. Voiz Koshifiy «Futuvatnomai sultoniya» asarida: «...tasavvuf tariqat maqolalaridan biridir», dеydi.
Qur'on-Islom tarixiga oid manbalarda keltirilishicha, Qurʼon nozil boʻlishi milodiy 610-yil boshlangan. Muhammad paygʻambar 40 yoshda Makka shahri yaqinidagi Hiro gʻorida chuqur tafakkurga berilib oʻtirgan bir paytda Jabroil farishta „Iqroʼ“ („Oʻqi“) deb boshlanuvchi „Alaq“ surasining avvalgi 5 oyatini keltirdi. Bu jarayon Makkada 13 yil, Madinada 10 yil, hammasi boʻlib 23 yil davom etgan. Qurʼonning nozil qilinishi islom aqidasi boʻyicha ramazon oyining 27-kuniga oʻtar kechasi yuz bergan. Shuning uchun ham bu oy muqaddas hisoblanib, roʻza tutilgan kunning 27-kechasi laylatul-qadr, yaʼni qadrli, ilohiy qudrat namoyon boʻladigan, bandalarning bir yillik taqdiri hal qilinadigan (qadr — taqdir, oʻlchov) tabarruk kecha deb ulugʻlanadi
Buxoriy islom ta'limotiga oid 20 dan ortiq asar yozgan .4 jildli "Al jome' as sahih asariga 7275 ta hadis kiritilgan.Xartamg qishloģida Imom al-buxoriy yodgorlik majmuasi bor.
A t-T erm iziy hadislardan tashqari filologiya.tarixga oid asarlar ham yozdi. U ning 10 dan ortiq yozgan asarlari orasida nom ini butun m usulm on olam iga mashhur qilgan asari “Jom e at-T erm iziy” yoki “Sunan at-T ermiziy”dir.Bu asar islom da ulam olar tom onidan haqiqat deb tan olinganmashhur hadislar to'plam idan biridir.
Y u su f H am adoniy 1 0 4 3 -1 0 4 9 -y ild a Eronning H am adon shahrida tu g ‘iladi. D astlabki b ilim larin i H am adon vaB a g ‘d od d a o la d i. Imom G ‘a zzo liy kabi buyuk allom alarni tarb iyalab v o y a g a yetkazgan shayx A bu A li Farsadiyga sho g ird lik k a tu shadi. h u n arm an d ch ilik -k osib ch ilik bilansh u g 'u lla n g a n Y u su f H am adoniy su fiy lik ilm i b o ‘y ic h a k o'p la b shogirdlar tayyorlad i. U B uxoroda m axsus xon aq o qurdirib, o ‘sha yerda sh ogird larga dars bergan. Uni pir deb bilgan shogirdlaridan 213 tasi mashhur sh a y x la r b o 'lib yetish gan ekanlar.
Ahmad Yassaviy-Yassaviya tariqati asoschisi.Yusuf Hamadoniydan ta'lim olgan.Devoni Hikmat nomli asari juda mashhur.Madrasa va xonaqohlar qurdiradi.
Ğijduvoniy-Yusuf Hamadoniyning shogirdi.Naqshbandiya tariqatining asoschisi.X oja A b d u x o liq G'ijduvon.ydan “ R iso la y i Sohibiya” ''R isolayi S h ayxshuyuk X azrati Atu Yu suf H amadoni” kabi asarlari
meros bo'lib q o lg a n .
Najmiddin Kubro-Xivada tuģilgan Misr Tabriz va Hamadanda talim olgan.Xorazmda Kubroviya tariqatiga asos solgan.Bu tariqatda tarki dunyochilik rad etiladi.
| 
